Net Zero: Quỹ đạo mới – Câu chuyện của các hành tinh

0

Net Zero = Cắt giảm + Chuyển đổi + Hấp thụ

Thế giới thải ra khoảng 50 tỷ tấn khí nhà kính mỗi năm. Trước tiên cần hiểu lượng khí thải của chúng ta đến từ đâu. Net Zero không chỉ là mục tiêu mà chúng ta đạt được một lần. Nó là trạng thái cân bằng liên tục, nơi tổng lượng khí thải nhà kính được giữ ở mức bằng 0. Thử tưởng tượng, nền kinh tế vẫn đang vận hành và ngày càng sôi động hơn – sản xuất, tiêu thụ chuyển động liên tục và làm thế nào để duy trì sự cân bằng này?

Net Zero = Cắt giảm + Chuyển đổi + Hấp thụ

Để giữ được trạng thái Net Zero, cả ba yếu tố này phải vận hành đồng bộ và liên tục. Nếu một lĩnh vực dừng lại trong chuyển dịch xanh, trạng thái cân bằng ngay lập tức sẽ bị phá vỡ. Đây chính là lý do chúng ta gọi Net Zero là một hệ quỹ đạo. Tâm của quỹ đạo này chính là Net Zero – nó tạo ra một “lực hấp dẫn”, một “sợi dây vô hình” giữ cho các ngành nghề vận hành theo hướng bền vững. Và mỗi lĩnh vực, giống như những hành tinh trong Hệ Mặt Trời, phải duy trì quỹ đạo của mình để bảo vệ trạng thái cân bằng của hệ quỹ đạo.

Hình thức thể hiện của Tạp chí

Sẽ có một hành tinh trung tâm Net Zero và 4 hành tinh xung quanh: Năng lượng, nông nghiệp, công nghiệp và giao thông

Chương trình kể câu chuyện ở các lĩnh vực khác nhau, hướng tới mục tiêu Net Zero, phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. So sánh việc hướng tới mục tiêu Net Zero giống như việc các hành tinh di chuyển trong quỹ đạo của hệ mặt trời, với mặt trời chính là tâm của quỹ đạo Net Zero. Các hành tinh sẽ đại diện cho các lĩnh vực là năng lượng, sản xuất, nông nghiệp và công nghiệp. Các hành tinh này nằm gần hay xa tâm mặt trời là do sự phát thải khí nhà kính trong các lĩnh vực này nhiều hay ít.

Nếu mặt trời có 8 hành tinh chính quay xung quanh nó thì với tâm là Net Zero, sẽ có bao nhiêu lĩnh vực quay xung quanh? Gần 3/4 lượng khí thải đến từ việc sử dụng năng lượng. Trong đó có năng lượng sử dụng cho công nghiệp, xây dựng và giao thông. Gần 1/5 từ nông nghiệp và sử dụng đất. Và 8% còn lại từ công nghiệp và chất thải. Đó là số liệu trên toàn cầu, còn tại Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê tại Quyết định số 13/2024. Trong đó, có 6 lĩnh vực phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính là: năng lượng; giao thông vận tải; xây dựng; công nghiệp; nông nghiệp, lâm nghiệp và sử dụng đất; chất thải.

Có nhiều cách để phân loại các lĩnh vực chính phát thải khí nhà kính, nhưng tựu trung lại sẽ là: năng lượng, nông nghiệp, công nghiệp và giao thông vận tải. Đó cũng là 4 lĩnh vực sẽ được kể câu chuyện về quỹ đạo của mình trong chương trình này. Câu chuyện của các hành tinh sẽ được thể hiện sáng tạo, đan xen, gắn với câu chuyện người thật việc thật từ người dân, doanh nghiệp…

Và cách tiếp cận của ekip

Nói sâu hơn về phần giao thông xanh, PV Phạm Đức Chung cho biết: “Ở phần Giao thông xanh hay còn gọi là Hành tinh giao thông, chúng tôi lựa chọn bối cảnh là tuyến đường sắt đô thị Nhổn – Ga Hà Nội. Đây là một phương tiện công cộng đang được cho là một phương tiện giao thông xanh. Các đoàn tàu ở đây đều được chạy bằng điện khí hóa, hàng ngày được nhiều người dân sử dụng như một phương tiện đi lại hàng ngày, thân thiện với môi trường.

Trong phần giao thông, chúng tôi cũng có một số chi tiết đặc biệt, xây dựng hình ảnh của nhà báo Quốc Lê năm 2025, tức là năm hiện tại. Và nhà báo Quốc Lê tạm được gọi là “nhà báo ảo” của năm 2050 từ tương lai quay trở về để có những trao đổi, trò chuyện với nhà báo Quốc Lê ở hiện tại, nói với nhau về một chặng đường từ đây cho đến năm 2050, Việt Nam sẽ có những cơ chế, chính sách nào, người dân sẽ dần dần chuyển đổi ra sao, doanh nghiệp sẽ nỗ lực và sẽ thực hiện đạt được mục tiêu Net Zero như thế nào”.

Theo PV Phạm Đức Chung, điểm đặc biệt trong phần Giao thông xanh là ekip cố gắng tận dụng những chi tiết gần gũi nhất, thân thuộc nhất như câu chuyện về những chiếc xe đang di chuyển trên đường, những chiếc xe bus xanh, xe bus sử dụng khí thiên nhiên… hoặc câu chuyện về Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, một trong những dự án lớn, đang được định hướng là sẽ sử dụng nhiên liệu điện – một trong những nhiên liệu xanh.

Thêm vào đó, đối với phần Giao thông, ekip sẽ không kể câu chuyện bằng những phóng sự thông thường mà kể chuyện bằng hình thức nhà báo Quốc Lê nhìn vào những sự vật, những hiện tượng đang diễn ra hàng ngày, đang diễn ra trong một bối cảnh nào đó, từ đó gắn các sự vật đó vào trong câu chuyện và truyền tải một thông điệp của phần giao thông.

“Các yếu tố làm cho phần phóng sự hoặc chất liệu làm nổi bật mục tiêu Net Zero là chúng tôi muốn cho khán giả thấy hiện nay người dân Việt Nam đang sẵn sàng như thế nào đối với mục tiêu Net Zero, đang có những hành động gì, họ chuyển sang đi phương tiện công cộng ra sao. Và trong phương tiện công cộng, họ đi bằng xe bus điện, xe taxi điện, hoặc các doanh nghiệp trong lĩnh vực giao thông đang có những sự chuyển đổi, những nỗ lực, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh như thế nào. Cùng với đó, là sự đồng hành của cơ chế, chính sách cho một số lĩnh vực, sự nỗ lực của Việt Nam trong việc xây dựng thêm cơ chế, chính sách mới để làm nổi bật, là động lực cho các doanh nghiệp, người dân trong việc khuyến khích cũng như sử dụng các phương tiện xanh tiến tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050” – PV Phạm Đức Chung tiết lộ thêm.

Để có thể biến những dữ liệu khô khan trở thành những câu chuyện hấp dẫn, ekip cho biết, họ đã sử dụng hình ảnh ở bên ngoài như sử dụng góc máy từ trên cao nhìn thấy nhà báo Lê Hoàng cùng với nhà báo Lê Hoàng của năm 2050 – một nhân vật ở tương lai trở về sẽ cùng bàn luận với nhau, trò chuyện với nhau và nói về những phương tiện, những chiếc ô tô, những chiếc xe máy, những chiếc xe bus đang đi lại trên đường.

Ekip cũng sử dụng đồ họa, những kỹ xảo để có thể gắn những đồ họa đó vào trong chính những chiếc xe máy, ô tô, xe bus đang vận hành, hoạt động liên tục trên đường. Đó cũng là một cách mà họ lựa chọn để kể chuyện. Nếu như các phóng sự trước đây ekip thường kể chuyện bắt đầu bằng những câu chuyện, lời bình, chi tiết mang tính chất chung chung thì bây giờ, họ sẽ kể chuyện bằng việc chọn một chi tiết, hình ảnh hoặc sự vật nào đó. Như một chiếc xe bus đang phải chạy như thế nào, nó đang gặp khó khăn gì, được đầu tư bao nhiêu. Và doanh nghiệp đang sẵn sàng đầu tư cho nó thế nào, họ đang gặp những khó khăn gì, đang nỗ lực như thế nào để có thể chuyển đổi, đầu tư cho nó.

Theo BTV Vũ Như Anh, thông điệp của chương trình là những bước chuyển đổi dù lớn hay nhỏ đều là một phần của cuộc hành trình giảm phát thải ròng về 0 và mỗi người đều là một phần của quỹ đạo mới đó. 

“Chúng tôi chọn cách tiếp cận là cân bằng giữa việc phân tích sâu các khái niệm về công nghệ mới, đơn giản hóa các khái niệm đó để có thể tiếp cận với đa dạng các đối tượng khán giả. Tôi tin rằng với cách tiếp cận này, các đối tượng khán giả sẽ nhìn thấy mình trong rất nhiều câu chuyện của Net Zero. Phần thách thức nhất của kịch bản chính là làm thế nào để kết nối giữa những thông tin khoa học công nghệ, kinh tế tài chính với thực tế đời sống của mỗi khán giả ngồi trước màn hình. Và làm thế nào để truyền tải các câu chuyện một cách gần gũi, sống động cũng như thuyết phục nhất tới khán giả” – BTV Vũ Như Anh chia sẻ.

Nguồn: VTV