Phát biểu tại một cuộc họp báo sau cuộc họp Nội các vào sáng 23/05, tân Bộ trưởng Bộ Nông – Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, ông Koizumi Shinjiro cho biết, Chính phủ hiện đang cân nhắc sửa đổi việc bán gạo dự trữ sang dạng “hợp đồng tùy ý”, áp dụng các giải pháp “chỉ định thầu” cùng những quy định nghiêm ngặt để chống đầu cơ gạo, thay vì giải pháp “đấu thầu gạo” như đã áp dụng trước đó, nhằm sớm đưa giá gạo tại các cửa hàng và siêu thị trên toàn quốc về mức giá khoảng 2.000 yên cho 5 kg.
Theo đó, ông Koizumi nhấn mạnh: “Chúng tôi đang trong giai đoạn hoàn thiện những khâu cuối cùng để triển khai giải pháp này. Tôi đã truyền đạt quan điểm và suy nghĩ của mình tới Bộ Tài chính và tôi đã nhận được sự thấu hiểu. Vì vậy, chúng tôi đang hoàn thiện từng chi tiết cụ thể để có thể công bố trong tương lai gần”.
Ngày 22/5, Thủ tướng Nhật Bản – Shigeru Ishiba cam kết sẽ thực hiện những biện pháp cần thiết để hạ giá gạo, đồng thời bác bỏ đề xuất của phe đối lập về việc cắt giảm thuế tiêu dùng nhằm hỗ trợ các hộ gia đình.
Theo Nhà lãnh đạo Nhật Bản, việc tìm ra giải pháp không hề dễ dàng và điều quan trọng là phải giải quyết tình hình khó khăn của người tiêu dùng càng sớm càng tốt và theo đuổi những thay đổi trong chính sách về gạo.
Trước đó vào hôm 22/05, ông Koizumi cũng trả lời báo giới về tình hình xem xét bán gạo dự trữ thông qua các “hợp đồng tùy ý”, nhấn mạnh sẽ sớm công bố kế hoạch này “mà không chậm trễ nhiều”. Điều này cho thấy Chính phủ Nhật Bản đang nỗ lực thúc đẩy các giải pháp nhằm bình ổn giá gạo thông qua các “hợp đồng tùy ý” sẽ sớm được triển khai.
Thời gian gần đây, cuộc khủng hoảng giá gạo đã tạo áp lực và đè nặng lên vai Chính phủ và đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản, khiến ông Eto Taku, cựu Bộ trưởng Bộ Nông – Lâm nghiệp và Thủy sản phải từ chức vào ngày 21/05 vừa qua, sau những phát ngôn “vạ miệng”.
Ông Koizumi Shinjiro – “ngôi sao chính trị” của Nhật Bản được chỉ định lên thay thế trong bối cảnh chỉ số giá tiêu dùng trong tháng 4 vừa qua (không bao gồm thực phẩm tươi sống) đã tăng 3,5% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó giá gạo tiếp tục tăng vọt ở mức 98,4%, đây là mức tăng cao nhất từ trước đến nay.
Mặc dù vậy, với sức trẻ và khả năng sáng tạo của tân Bộ trưởng Koizumi Shinjiro, cùng những giải pháp quyết liệt của chính phủ, hầu hết dư luận Nhật Bản đều bày tỏ hy vọng tình trạng giá gạo tăng cao sẽ sớm chấm dứt, đồng thời sẽ mang lại những hiệu quả tích cực trong quá trình phân phối gạo.
Giá gạo bán lẻ tại Nhật Bản đã tăng 13 tuần liên tiếp, và đang ở mức cao nhất kể từ khi các số liệu liên quan đến giá gạo bắt đầu được tổng hợp, ghi nhận vào tháng 3/2022.
Theo báo Hankyung (Hàn Quốc), một địa phương tại Nhật Bản đang giảm số lần phục vụ cơm trong giờ cơm trưa tại trường học do không đủ cơm.
Theo một số người dân Nhật Bản chia sẻ: “Giá gạo tăng thực sự là vấn đề rắc rối. Gạo là thứ chúng ta ăn hằng ngày. Mọi người không thể sống thiếu gạo. Vì vậy, giá lương thực tăng là vấn đề đau đầu nhất. Tôi không thể ăn gạo hằng ngày trong tháng qua, chỉ hai hoặc ba lần một tuần. Tôi từng ăn gạo thường xuyên hơn, nhưng bây giờ chắc chắn là ít hơn”.
“Giá cả đang tăng vọt, giá gạo cũng vậy. Vì vậy, chúng tôi cố gắng tìm những cửa hàng rẻ hơn. Chúng tôi không mua gạo thường xuyên, nhưng nếu giá gạo vượt quá 4.000 Yên cho 5 kg, thì thực sự đắt. Tôi hy vọng giá gạo có thể trở lại mức trước đây, tức là khoảng 2.000 – 3.000 Yên”.
Trước tình hình đó, một số người Nhật Bản đã mua gạo ở Hàn Quốc mang về quê nhà sử dụng. Cũng giống Nhật Bản, cơm là món ăn chính, không thể thiếu trên mâm cơm của người Hàn Quốc.
Một trong những lý do khiến giá gạo tại Nhật Bản tăng cao là do vụ mùa thất bát khiến nguồn cung thiếu hụt trong khi nhu cầu tăng mạnh vì du lịch bùng nổ. Theo Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, giá bán lẻ gạo trung bình tại nước này đã tăng trở lại lên 4.268 Yên (khoảng 29,5 USD) cho 5 kg.
Cũng theo phân tích của các chuyên gia, giá gạo tại Nhật Bản bỗng tăng cao đột ngột do sản lượng giảm vì nắng nóng bất thường và một phần do Chính phủ nước này phản ứng tương đối chậm khi tình trạng thiếu gạo mới bùng phát.
Ngoài ra, lời đồn về một trận “siêu động đất” khiến người dân hoảng loạn đổ xô đi mua gạo cũng là những nguyên nhân góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu gạo.
Từ đầu từ đầu tháng 3/2025, chính phủ Nhật Bản bắt đầu đấu giá một số kho dự trữ gạo của mình, hành động này thường chỉ thấy sau các thảm họa thiên nhiên hoặc mùa màng cực kỳ kém để hạ giá. Tuy nhiên, tác động của biện pháp vẫn chưa được cảm nhận rõ.
Tính đến nay, Tokyo đã hai lần xả kho dự trữ gạo để kiềm chế giá gạo tiếp tục tăng nhưng vẫn không hiệu quả.
Nhật Bản dự trữ khoảng 1 triệu tấn gạo khẩn cấp, đang được cất tại khoảng 300 cơ sở trên khắp cả nước. Mỗi năm nước này sẽ thu mua khoảng 200.000 tấn gạo để dự trữ và bán ra lại sau 5 năm, chủ yếu làm thức ăn gia súc./.
Nguồn: VTV
