Kinh tế Đức suy giảm
Kết quả kiểm phiếu sơ bộ tại Đức cho thấy Đảng Dân chủ Cơ đốc giáo về đầu trong bầu cử Quốc hội trước thời hạn, nhưng vẫn chưa hội tụ đủ điều kiện thành lập chính phủ mới. Trong khi đó, thách thức kinh tế là rất lớn. Đức – nền kinh tế lớn nhất châu Âu đã ghi nhận 2 năm suy giảm liên tiếp. Vậy điểm nghẽn kinh tế của quốc gia này đang nằm ở đâu?
Cỗ xe tăng Đức đang rơi vào suy thoái. Đức đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và nhu cầu xuất khẩu giảm. Thậm chí, tờ Người bảo vệ của Anh còn gán biệt danh “kẻ ốm yếu của châu Âu – sick man of Europe” cho Đức trong suốt thời gian qua.
Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức mới đây cho biết, nền kinh tế nước này có thể suy giảm tới 0,5% trong năm nay, đánh dấu năm suy giảm thứ ba liên tiếp. Lạm phát dù đã hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức 2,3% – cao hơn mức mục tiêu. Trong khi đó, xuất khẩu suy yếu cũng được xem là những nguyên nhân chính khiến kinh tế Đức tụt dốc.
Công nhân làm việc tại một nhà máy sản xuất ô tô ở Sindelfingen, Đức. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Khảo sát do Hiệp hội ngành cơ khí Đức thực hiện mới nhất cho thấy, 34% trong số hơn 1.000 doanh nghiệp thành viên đã xếp loại tình hình đơn hàng của họ trong sáu tháng tới là rủi ro “lớn” hoặc “rất lớn”. Kết quả là nhiều công ty đang trì hoãn đầu tư và 25% buộc phải cắt giảm nhân sự trong sáu tháng tới.
Ông Robert Habeck – Bộ trưởng Bộ Kinh tế Đức cho biết: “Nhìn chung, Đức đang rơi vào tình trạng trì trệ. Thứ nhất, cái gọi là sáng kiến tăng trưởng, gồm một gói các biện pháp nhằm củng cố vị thế của kinh tế Đức, chỉ được thực hiện một phần do bất đồng giữa các đảng phái trong liên minh chính phủ. Thứ hai, những bất ổn địa chính chỉ gia tăng, chủ yếu do do chính sách thuế quan mới của Mỹ đang làm giảm triển vọng xuất khẩu”.
“Chính phủ Đức cần có sáng kiến lớn về đầu tư. Các điều kiện về cơ sở hạ tầng, đổi mới, giáo dục, biến đổi khí hậu cũng như an ninh đang cần tới sự đầu tư bổ sung lớn. Tuy nhiên, các biện pháp “phanh nợ” đang cản trở điều này. Chính phủ sẽ cần giải quyết vấn đề đó”, ông Marcel Fratscher – Chủ tịch Viện Nghiên cứu Kinh tế Đức nhận định.
Điểm nghẽn “cỗ xe tăng” Đức đang gặp phải
Theo các chuyên gia, chính phủ mới của nước Đức được thành lập sẽ phải đối mặt với vấn đề đã làm sụp đổ chính phủ trước đó là cơ chế “phanh nợ”. Đây chính là điểm nghẽn mà “cỗ xe tăng” Đức đang gặp phải trong điều hành kinh tế. Vậy cơ chế này là gì và sức mạnh tới đâu mà đã buộc nước Đức phải giải tán Quốc hội bầu lại?
“Phanh nợ” là cơ chế kỷ luật ngân sách nhằm kiểm soát nợ công và thâm hụt, được đưa vào Hiến pháp Đức từ năm 2009, quy định thâm hụt ngân sách hàng năm của chính quyền liên bang không được vượt quá 0,35% tổng sản phẩm nội địa. Thêm vào đó là quy định chung của Liên minh châu Âu mà nước Đức phải tuân thủ: Tổng giá trị các khoản nợ công không được vượt quá 60% tổng sản phẩm nội địa, cả năm làm ra 100 tỷ thì tổng số tiền đang vay không được vượt quá 60 tỷ. Hai mức trần, 0,35% và 60% đã là đề tài tranh luận dữ dội cuối năm ngoái, khi thực tế cho thấy nước Đức cần thêm nữa vốn đầu tư.
Bà Manuela Schwesig – Đảng Dân chủ Xã hội Đức cho biết: “Chúng tôi đề xuất cải cách cơ chế “phanh nợ”. Chúng ta đều thấy ở Đức rằng, cho dù đó là đường sắt, đường bộ, cầu cống, bệnh viện, trường học… thì ở đâu cũng thiếu vốn. Điều quan trọng là Nhà nước phải có khả năng tài trợ cho các khoản đầu tư, thông qua vốn vay”.
Người tiêu dùng chọn mua hàng hóa tại siêu thị ở Duesseldorf, Đức. Ảnh: AFP/TTXVN
Bất đồng về cải cách “phanh nợ”, nâng trần nợ công, đã làm sụp đổ chính phủ do Đảng Dân chủ Xã hội đứng đầu. Nay Đảng Dân chủ Cơ đốc sắp lập chính phủ mới, vấn đề vẫn còn nguyên. Nếu vẫn tự gò mình vào kỷ luật ngân sách thì lấy đâu ra tiền tài trợ cho các khoản đầu tư thiết yếu, đặc biệt là quá trình chuyển đổi sinh thái và kỹ thuật số.
“Chúng ta cần kích thích tài chính. Nước Đức cần tiền đầu tư và phải vay thêm nợ để có tiền đầu tư. Người Mỹ đã làm như vậy, người Pháp cũng thế, các nước đều vay nợ. Nợ công của nước Đức không được vượt quá 60% tổng sản phẩm nội địa. Nhưng tại Mỹ, nợ công tương đương 120% GDP, Pháp cũng 120%, Italy tới 140%. Chúng ta chỉ loay hoay ở mức trần 60%, thay vì có thể vực dậy mọi thứ với vài tỷ USD mà chúng ta có thể huy động”, Tiến sĩ Otto Schlorb – Chuyên gia tư vấn doanh nghiệp Đức nói.
Khi còn ở vị thế đối lập, Đảng Dân chủ Cơ đốc nhấn mạnh phải duy trì sự nghiêm ngặt kỷ luật tài khóa, nhất quyết không cải cách cơ chế “phanh nợ”. Nay Đảng Dân chủ Cơ đốc sắp lên nắm quyền lãnh đạo nước Đức, giới doanh nghiệp đang trông đợi, nhu cầu vốn đầu tư cho tăng trưởng kinh tế đang đòi hỏi phải có hướng tiếp cận linh hoạt hơn.
Rõ ràng, nâng trần nợ công, tăng thâm hụt ngân sách sẽ là lời giải để dẫn dắt tăng trưởng với kinh tế Đức lúc này. Chủ tịch đảng Dân chủ Cơ đốc, ông Friedrich Merz, nhiều khả năng sẽ trở thành Thủ tướng nước Đức thời gian tới cho biết đang tích cực đàm phán và hy vọng có thể thành lập được chính phủ liên minh vào lễ Phục sinh, tức trước ngày 20/4 tới.
Nguồn: VTV
