Gây hỗn loạn giao thương quốc tế
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ra sắc lệnh về “thương mại và thuế quan có đi có lại” với mục đích nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại hàng hóa và mong muốn mở ra một giai đoạn mới đầy biến động trong quan hệ thương mại toàn cầu của Mỹ. Theo đó có kế hoạch áp thuế nhập khẩu “có đi có lại” – “thuế nhập khẩu đối ứng” với toàn thế giới và đặt tất cả các đối tác thương mại vào tầm ngắm.
Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết, những nghiên cứu về biện pháp thuế quan mới này dự kiến sẽ hoàn tất vào ngày 1/4/2025. Mỹ sẽ xem xét trước các nền kinh tế có thặng dư thương mại lớn nhất và áp dụng thuế nhập khẩu cao nhất với Mỹ.
Có thể thấy, sắc lệnh mới về thuế quan ngày 13/2 của Tổng thống Donald Trump hướng đến việc tăng thuế nhập khẩu đối với các đối tác thương mại có thặng dư lớn với Mỹ. Trao đổi với phóng viên VTV Times, chuyên gia kinh tế – tài chính Nguyễn Đoàn Tùng – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương chia sẻ cụ thể thêm, hiểu một cách đơn giản nhất, thuế quan có đi có lại có nghĩa là Mỹ sẽ áp thuế lên hàng hóa nhập khẩu từ các nước khác đúng bằng mức thuế quan hàng hóa Mỹ phải chịu tại quốc gia đó. Đồng thời, Mỹ cũng sẽ đáp trả bằng thuế quan đối với các nước có chính sách phi thuế quan, bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT) và những biện pháp khác.
Thuế quan đối ứng còn nhắm tới các khoản trợ cấp và chính sách tỷ giá cản trở dòng chảy của hàng hóa Mỹ ra nước ngoài. Theo ông Trump, đó là cách để đảm bảo sự công bằng cho doanh nghiệp Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực ô tô. Ông cho rằng, Mỹ hiện chỉ áp thuế nhập khẩu 2,5% đối với ô tô nước ngoài, trong khi nhiều quốc gia áp thuế cao hơn đáng kể đối với xe nhập khẩu từ Mỹ.
Theo thông tin từ truyền thông quốc tế, với sắc lệnh về “thương mại và thuế quan có đi có lại”, Mỹ sẽ tiến hành rà soát hơn 17.000 mã sản phẩm nhập khẩu để điều chỉnh mức thuế quan đối với từng quốc gia, từng mặt hàng đảm bảo mức thuế Mỹ áp dụng phản ánh sự tương xứng với mức thuế mà các nước này đang áp dụng đối với hàng hóa Mỹ.
Đánh giá về tác động của mức thuế quan có đi có lại đối với các quốc gia mất cân bằng thương mại từ Tổng thống Donald Trump, các chuyên gia kinh tế cho rằng, hệ thống thương mại toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
“Tổng thống Mỹ đang hướng tới mục tiêu thúc đẩy sự phát triển của các hiệp định thương mại đa phương và điều đó sẽ gây sức ép lên chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều đó sẽ dẫn đến những phản ứng dây truyền trả đũa thương mại diễn ra trên phạm vi toàn thế giới và sẽ gây ra các đòn đáp trả lẫn nhau về thuế quan giữa các quốc gia, dễ dẫn đến sự trì trệ, thậm chí là hỗn loạn trong giao thương quốc tế”, chuyên gia kinh tế – TS. Nguyễn Văn Hiến nhận định.
Còn theo Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương, chính sách thuế đối ứng sẽ làm gia tăng bảo hộ thương mại giữa các nước đối tác, đe dọa đến sự ổn định của chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này không chỉ gây nên làn sóng lạm phát tại Mỹ mà còn lan rộng trên thế giới, làm tăng nguy cơ suy giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu và khiến tỷ lệ thất nghiệp có xu hướng gia tăng trở lại.
Ngoài ra, ông Lâm phân tích thêm, nền kinh tế thế giới vừa trải qua rất nhiều bão táp, từ đại dịch, những tổn thất thiên tại cho đến tác động tiêu cực từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, cuộc chiến nga – ukraine, cuộc xung đột quân sự tại Dải Gaza…với “sức khỏe” chưa được ổn định, lại đối mặt với cuộc chiến thương mại mới sẽ khiến nền kinh tế toàn cầu chao đảo.
Trong “nguy” có “cơ”
Hiện Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu lớn nhất vào Mỹ, chỉ xếp sau Trung Quốc và Mexico.
Đánh giá về tác động của chính sách thuế “có đi có lại” của Mỹ đối với Việt Nam, ông Tùng nhận định, chính sách của ông Donald Trump hướng đến Mỹ là trên hết và với nội dung áp thuế quan nêu trên, xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ sẽ bị ảnh hướng lớn.
Theo TS Nguyễn Thị Thu Trang – Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI), từ quan sát diễn biến và động thái của Mỹ và các quốc gia có thể có nguy cơ Mỹ nhắm vào xuất khẩu của Việt Nam. Bởi Việt Nam là nền kinh tế có độ mở cao, với Mỹ chiếm gần 30% kim ngạch xuất khẩu và Trung Quốc là nguồn cung của 38% kim ngạch nhập khẩu. Như vậy, việc chuẩn bị sẵn sàng cho các kịch bản ứng phó với chiến tranh thương mại như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính là rất quan trọng.
“Hiện Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu lớn nhất vào Mỹ, chỉ xếp sau Trung Quốc và Mexico. Nước ta có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, với mức cao lên tới 2 con số. Do đó, Việt Nam có thể trở thành mục tiêu của các loại thuế đối ứng do thặng dư thương mại khổng lồ với Mỹ. Thậm chí, Việt Nam có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi thuế quan đối với chất bán dẫn vì đang là một trong những nước xuất khẩu chip hàng đầu sang quốc gia này”, ông Tùng nhấn mạnh.
Khảo sát vừa công bố của Phòng Thương mại Hoa Kỳ (AmCham) tại Việt Nam cho thấy, rất nhiều doanh nghiệp Mỹ đang hoạt động tại Việt Nam lo ngại chi phí tăng do thuế quan có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng. Vì vậy, họ phải xem xét lại kế hoạch hoạt động sau khi các loại thuế của ông Trump được áp dụng vào thực tiễn.
Theo ông Travis Mitchell, Giám đốc điều hành AmCham, khảo sát của AmCham phản ánh rõ lo ngại của các doanh nghiệp về khả năng áp thuế của Mỹ đối với Việt Nam gây gián đoạn chuỗi cung ứng, tác động đến hoạt động xuất khẩu vào Mỹ thời gian tới. Một số đại diện ngành sản xuất cho rằng, nếu thuế này được áp dụng, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn lớn vì phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu sang Mỹ và chi phí tăng thêm có thể làm mất đi lợi thế cạnh tranh.
“Có thể thấy rất rõ, thuế đối ứng của ông Trump sẽ “phủ bóng mây” lên triển vọng xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian tới, vì là quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ và lâu nay, chủ yếu hàng hóa chủ lực xuất khẩu vào thị trường này”, ông Hiến khẳng định.
Mỹ là thị trường tiêu thụ lớn nhất đối với nhiều ngành công nghiệp của lực Việt Nam. Những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, giày dép, đồ gỗ, điện tử và linh kiện…sẽ bị ảnh hưởng rất lớn. Trong đó, đặc biệt là dệt may và giày dép, khi lần lượt chiếm hơn 40% và 35% tổng kim ngạch xuất khẩu của các ngành này.
Tuy nhiên, trong “nguy” luôn có “cơ”, theo ông Nguyễn Đoàn Tùng, thuế nhập khẩu đối ứng của Tổng thống Donald Trump, bên cạnh thách thức, cũng là cơ hội để nền kinh tế Việt Nam phát triển toàn diện hơn, tiến lên bậc cao hơn trong thương mại toàn cầu.
“Nếu như Việt Nam linh hoạt thích nghi, điều chỉnh chiến lược thương mại và đầu tư để nhanh chóng thích nghi với sự thay đổi trong chính sách mới của Mỹ thì nước ta sẽ vượt qua rào cản này. Bên cạnh đó, đây cũng là cú hích để mở rộng, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu trong thời gian tới”, ông Tùng nhấn mạnh.
Nguồn: VTV
