Việt Nam có hơn 20 triệu người sở hữu tài sản số
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có Chỉ thị số 05 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên. Quan điểm chỉ đạo, điều hành của Chính phủ là tăng trưởng kinh tế nhanh nhưng phải bền vững, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn của nền kinh tế, kiểm soát lạm phát; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội.
Chỉ thị đã đưa ra nhiều nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá nhằm quyết liệt hoàn thiện các cơ chế chính sách, tiếp tục tập trung vào các động lực tăng trưởng kinh tế gồm đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu cũng như các động lực tăng trưởng mới. Trong đó, có việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, lấy đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt và thu hút mọi nguồn lực xã hội. Phấn đấu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 đạt ít nhất 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Một nội dung đáng chú ý cũng được Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đề xuất, trình Chính phủ ngay trong tháng 3 năm 2025 đó là về khung pháp lý quản lý, thúc đẩy phát triển tài sản số, tiền kỹ thuật số lành mạnh và hiệu quả.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính liên tục có các chỉ đạo các bộ, ngành liên quan khẩn trương thực hiện xây dựng cơ chế thí điểm sandbox cũng như các hàng lang pháp lý cho tài sản số và tiền mã hoá.
Trên toàn cầu hiện nay có khoảng 2,4 triệu loại tiền mã hoá khác nhau.
Vừa qua, tại hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng giao Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng chính sách, quy định về tài sản số, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) và yêu cầu các cơ quan này phải hoàn thành chậm nhất trong quý 2.
Sandbox là một mô hình thí điểm có kiểm soát ở quy mô nhỏ giúp doanh nghiệp fintech thử nghiệm các mô hình mới như blockchain, tài sản mã hóa, ngân hàng số mà không phải tuân theo các quy định truyền thống ngay lập tức; tạo cơ hội phát triển thị trường tài chính số. Các trung tâm tài chính lớn như Singapore, Hồng Kông (Trung quốc), Anh, Australia đều có mô hình sandbox để thúc đẩy fintech. Dựa vào các kết quả thí điểm tại sandbox, có thể hoàn thiện hoặc điều chỉnh hành lang pháp lý cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Bên cạnh cơ chế sandbox, tại Chỉ thị số 05 Thủ tướng cũng giao Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước trình Chính phủ khung pháp lý quản lý tài sản số, tiền kỹ thuật số ngay trong tháng 3 này cho thấy rõ ràng việc này đang cấp thiết.
Theo số liệu thống kê của Coin Market Cap, trên toàn cầu hiện nay có khoảng 2,4 triệu loại tiền mã hoá khác nhau, nhiều gấp hơn 20.000 lần số lượng các đồng tiền pháp định được lưu hành. Rất nhiều loại tiền trong đó do tư nhân tạo ra bằng các thuật toán máy tính và không được quản lý bằng các tiêu chí, luật định cụ thể nào dẫn đến rất nhiều rủi ro trong hoạt động đầu tư.
Mặc dù vậy, tại Việt Nam hiện nay có tới hơn 20 triệu người đã và đang sở hữu các dạng tài sản số, tiền mã hoá này với lượng giao dịch năm 2023 là khoảng 120 tỷ, tăng 20% so với năm 2022. Do chưa có các cơ sở pháp lý cụ thể, toàn bộ dòng tiền trăm tỷ này chảy qua các công ty nước ngoài và Việt Nam bị thất thu thuế.
Người Việt mất 18.900 tỷ đồng do lừa đảo trực tuyến năm 2024
Dòng vốn trên thị trường tài sản số, tiền mã hoá tại Việt Nam là rất lớn và chúng ta cần có các giải pháp cụ thể để quản lý, làm chủ dòng tiền này. Bởi nếu không có cơ chế quản lý thì người dân vẫn mua – bán tiền số. Và khi không ai dẫn đường thì rất có thể rơi vào các đường dây lừa đảo về tiền ảo tại các sàn giao dịch không rõ nguồn gốc.
Theo khảo sát của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA), năm 2024 ước tính người Việt mất 18.900 tỷ đồng do lừa đảo trực tuyến. Hình thức lừa đảo phổ biến nhất là mời gọi đầu tư.
Theo kết quả khảo sát của NCA, có tới 70,72% người dùng từng nhận được lời mời đầu tư tài chính vào các sàn giao dịch không rõ nguồn gốc. Nhiều đối tượng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân về lĩnh vực này để tạo ra những đồng tiền ảo không có giá trị thực, đánh vào tâm lý mong manh vì lợi nhuận cao, khiến nhiều nhà đầu tư mất trắng số vốn bỏ ra.
Điển hình nhất gần đây là vụ án lừa đảo 5.200 tỷ đồng của đối tượng Phó Đức Nam, với biệt danh là Mr Pips. Đối tượng này và đồng bọn đã núp bóng các công ty tài chính để huy động tiền của người dân vào các sàn giao dịch ngoại hối, tiền ảo, sau đó chiếm đoạt tiền.
Quản lý các dạng tiền mã hóa dưới dạng tài sản ảo
Không chỉ vụ việc Mr Pips mà phóng viên VTV cũng đã nhiều lần phản ánh về các vụ việc người dân bị mất tiền bởi các sàn forex, sàn tiền ảo không rõ nguồn gốc. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) ước tính, việc thiếu các quy định pháp lý khiến những quốc gia như Việt Nam có thể bị thiệt hại lên tới 7,8% GDP. Theo các chuyên gia thì việc xây dựng 1 khung pháp lý, đòi hỏi làm rõ các khái niệm, phân định rõ thế nào là tài sản số, thế nào là tiền điện tử, tiền mã hoá.
Tài sản số là gì, thế nào là tiền điện tử, tiền mã hoá. Đâu là sản phẩm đầu tư và đâu là sản phẩm có thể sử dụng trong giao dịch, thanh toán, để đảm bảo các lợi ích của người dân, doanh nghiệp. Đây sẽ là những điểm mấu chốt trong khung pháp lý lần này.
“Khi các giao dịch được công nhận sẽ phải có giấy phép và cơ quan chức năng sẽ đánh giá kiểm tra về tính thanh khoản, tính an toàn bảo mật của sàn. Cho nên các giao dịch được quản lý thì rủi ro sẽ được hạn chế, nhà đầu tư cũng như doanh nghiệp cần phải theo dõi và cập nhật rất đầy đủ thông tin từ cơ quan quản lý về quy định khung pháp lý này”, Tiến sĩ Đặng Minh Tuấn – Chủ tịch Liên minh Blockchain Việt Nam cho hay.
Đại diện Ủy ban Chứng khoán nhà nước cho biết, cơ quan này cũng đang xây dựng kế hoạch mở rộng phạm vi thị trường, trong đó tài sản số, tài sản mã hoá cũng được tính đến như một giải pháp hiệu quả bổ sung các dòng vốn mới.
Bà Vũ Thị Chân Phương – Chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cho biết: “Trong năm 2025 này, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể được nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi, cùng với xu hướng phát triển của thê giới là tăng cường phát triển tài chính xanh, tài chính bền vững, tài chính chuyển đổi; đồng thời, bên cạnh đó chúng ta phải chuyển đổi số, xây dựng thị trường liên quan đến tài sản mã hóa”.
Trong buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đồng ỳ với đề xuất về việc cần sớm quản lý đồng tiền này dưới dạng một loại tài sản ảo. Việc này để tránh tác động tiêu cực đến nền kinh tế, xã hội, đồng thời huy động nguồn lực và giá trị cho đất nước.
Quản lý tài sản số, tiền số thu hút dòng vốn mới
Quản lý tài sản số sẽ tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Có một thực tế, nhiều startup Việt Nam đã chọn Singapore, Mỹ đăng ký rồi về hoạt động ở Việt Nam, gây mất lợi thế cạnh tranh và thất thu thuế. Việc hoàn thiện khung khổ pháp lý cho tài sản số không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, của doanh nghiệp, mà còn giúp nhiều nguồn thu mới cũng như dòng vốn đầu tư tỷ đô sẽ trực tiếp chảy vào nền kinh tế, giúp tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới.
Trước tiên, việc có khung pháp lý cho các giao dịch tiền mã hoá, tài sản số sẽ tạo ra nguồn thu mới cho ngân sách. Bên cạnh đó, khung pháp lý cũng giúp các doanh nghiệp có thể yên tâm hoạt động, từ đó thu hút dòng vốn đầu tư vào Việt Nam.
Ông Đào Hoàng Thanh – Sáng lập LaunchZone nhận định: “Nhìn chung đây là một tín hiệu tích cực. Chẳng hạn như với startup thì đây là môi trường rất mở để cho các bạn khởi nghiệp Blockchain có thể tìm kiếm cơ hội và có định hướng rõ ràng hơn và nhận định đâu là ngưỡng ranh giới tốt, đâu là ngưỡng ranh giới xấu để tự tin phát triển dự án của mình”.
“Khi mà có khung khổ pháp lý thì các doanh nghiệp lĩnh vực blockchain sẽ rất yên tâm, sẵn sàng đóng thuế và hoạt động chính thống. Khi đó doanh nghiệp có thể phát triển nhanh, kịp với xu thế công nghệ thế giới hiện nay”, ông Mai Huy Tuấn – Tổng giám đốc SSI Digital bày tỏ.
Thống kê từ Tripple A cho thấy, Singapore chỉ đứng thứ 8 toàn cầu với hơn 650.000 người sở hữu tài sản số nhưng với những chính sách sớm, cởi mở đã thu hút 627 triệu USD đầu tư đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực này năm 2023. Chính vì thế, khi Việt Nam có tỷ lệ sở hữu tài sản số đứng thứ 2 với 21%, thì số tiền thu hút đầu tư còn được kỳ vọng là lớn hơn nhiều.
Một số quốc gia châu Á nỗ lực quản lý tiền số
Với những chỉ đạo quyết liệt khẩn trương của Thủ tướng Chính phủ thì tới đây Việt Nam sẽ sớm có một khung khổ pháp lý cho tài sản số, tiền mã hoá. Do vậy cũng cần có sự vào cuộc sớm của các Ban, Bộ ngành, những đơn vị được giao để đề xuất và trình khung pháp lý này. Tuy nhiên, đây cũng không phải là một sân chơi riêng cho bất cứ quốc gia nào.
Tại châu Á, mỗi quốc gia có một cách tiếp cận riêng đối với tiền số, phản ánh sự khác biệt trong chính sách tài chính và định hướng phát triển công nghệ. Kinh nghiệm về quản lý tiền số của các quốc gia rất gần với Việt Nam có thể sẽ là những tham khảo cần thiết để cơ chế chính sách vừa hiệu quả, minh bạch vừa phù hợp với các thông lệ quốc tế.
Trung Quốc là một trong những quốc gia có lập trường cứng rắn nhất đối với tiền mã hóa. Tuy nhiên, Bắc Kinh lại thúc đẩy mạnh mẽ đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY), với tham vọng thay thế một phần tiền mặt và cạnh tranh với các nền tảng thanh toán số như Alipay và WeChat Pay. Các chương trình thử nghiệm e-CNY đã được triển khai tại nhiều thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến, cho phép người dân sử dụng loại tiền kỹ thuật số này trong giao dịch hàng ngày.
Singapore, với vai trò là trung tâm tài chính lớn của khu vực, có cách tiếp cận linh hoạt hơn. Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) đã thiết lập một hệ thống sandbox pháp lý để các công ty fintech và blockchain thử nghiệm sản phẩm trong môi trường kiểm soát. Điều này cho phép Singapore duy trì sự đổi mới trong ngành tài chính mà vẫn đảm bảo an toàn cho hệ thống tiền tệ quốc gia. Các công ty có thể nộp đơn xin tham gia sandbox để thử nghiệm dịch vụ tài chính mới. MAS sẽ xem xét và quyết định dựa trên tính sáng tạo và lợi ích tiềm năng của dịch vụ.
Nhật Bản là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới hợp pháp hóa tiền điện tử. Từ năm 2017, nước này đã công nhận Bitcoin là một phương thức thanh toán hợp pháp và yêu cầu các sàn giao dịch phải đăng ký với Cơ quan Dịch vụ Tài chính Nhật Bản (FSA). Điều này giúp thị trường tiền số tại Nhật Bản hoạt động minh bạch và có sự giám sát chặt chẽ.
Ấn Độ, trong khi đó chưa có khung quản lý nhất quán. Chính phủ đã áp thuế 30% đối với thu nhập từ giao dịch tiền điện tử và 1% thuế khấu trừ tại nguồn đối với mỗi giao dịch, nhằm hạn chế đầu cơ. Tuy nhiên, nước này vẫn chưa có khung pháp lý hoàn chỉnh để quản lý thị trường tiền số, tạo ra sự bất định cho nhà đầu tư và doanh nghiệp.
Nguồn: VTV
