Kinh tế toàn cầu gặp “cú sốc”
Tổng thống Donald Trump vừa công bố mức thuế tối thiểu 10% đối với hầu hết hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, với mức thuế cao hơn nhiều đối với các sản phẩm từ hàng chục quốc gia, đẩy mạnh cuộc chiến thương mại toàn cầu có nguy cơ làm tăng lạm phát và kìm hãm tăng trưởng kinh tế của Mỹ và trên toàn thế giới .
Những mức thuế quan sâu rộng này, vốn đã gây ra sự lên án dữ dội từ nhiều đồng minh lâu năm của Mỹ khi họ thấy mình phải chịu mức thuế quan cao bất ngờ, hứa hẹn sẽ dựng lên những rào cản mới xung quanh nền kinh tế tiêu dùng lớn nhất thế giới, đảo ngược nhiều thập kỷ tự do hóa thương mại vốn định hình nên trật tự toàn cầu.
Thực tế cho thấy, các đối tác thương mại dự kiến sẽ phản ứng bằng các biện pháp đối phó của riêng họ, có thể dẫn đến giá cả tăng cao đáng kể cho mọi thứ, từ xe đạp đến rượu vang.
Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent kêu gọi các nước khác không trả đũa. “Chúng ta hãy xem chuyện này sẽ đi đến đâu, vì nếu bạn trả đũa, đó là cách chúng ta leo thang tình hình. Làm bất cứ điều gì hấp tấp đều là không khôn ngoan”, ông Bessent nói với CNN.
Ngay lập tức, cổ phiếu lao dốc sau thông báo này. Chỉ số Nikkei của Nhật Bản chạm mức thấp nhất trong tám tháng vào đầu phiên giao dịch hôm nay, 3/4, trong khi hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ và châu Âu giảm mạnh sau nhiều tuần giao dịch biến động do bất ổn về cuộc chiến thương mại leo thang.
Biểu đồ thanh cho thấy thâm hụt và thặng dư thương mại của Mỹ
Hàng nhập khẩu của Trung Quốc sẽ bị đánh thuế 34%, ngoài mức 20% mà ông Trump đã áp dụng trước đó, nâng tổng mức thuế mới lên 54%. Các đồng minh thân cận của Mỹ cũng không được miễn trừ, bao gồm Liên minh châu Âu, nơi phải đối mặt với mức thuế 20% và Nhật Bản, nơi bị nhắm đến mức thuế 24%. Mức thuế cơ bản có hiệu lực vào ngày 5/4 và mức thuế có đi có lại cao hơn vào ngày 9/4.
Bước ngoặt đối với nền kinh tế toàn cầu
Theo người đứng đầu bộ phận nghiên cứu Mỹ tại Fitch Ratings, thuế nhập khẩu thực tế của Mỹ đã tăng vọt lên 22% dưới thời ông Trump từ mức chỉ 2,5% vào năm 2024.
“Mức thuế quan đó được nhìn thấy lần cuối vào khoảng năm 1910. Đây là một bước ngoặt, không chỉ đối với nền kinh tế Mỹ mà còn đối với nền kinh tế toàn cầu. Nhiều quốc gia có thể sẽ rơi vào suy thoái”, “, Olu Sonola cho biết.
Theo ông Trump, thuế quan “có đi có lại” là phản ứng đối với thuế quan và các rào cản phi thuế quan khác áp dụng đối với hàng hóa của Mỹ. Ông lập luận rằng các mức thuế mới sẽ thúc đẩy việc làm trong ngành sản xuất trong nước.
Trong khi đó, các nhà kinh tế bên ngoài đã cảnh báo rằng thuế quan có thể làm chậm nền kinh tế toàn cầu, làm tăng nguy cơ suy thoái và làm tăng chi phí sinh hoạt của một gia đình trung bình ở Mỹ lên hàng nghìn USD.
Canada và Mexico, hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, hiện đang phải đối mặt với mức thuế 25% đối với nhiều mặt hàng và sẽ không phải chịu thêm mức thuế nào nữa kể từ thông báo hôm 2/4.
Còn trong nội bộ nước Mỹ, ngay cả một số đảng viên Cộng hòa cũng bày tỏ lo ngại về chính sách thương mại của ông Trump. Thượng viện đã bỏ phiếu với tỷ lệ 51-48 để thông qua luật chấm dứt thuế quan của ông Trump đối với Canada, với một số ít đảng viên Cộng hòa phản đối tổng thống. Tuy nhiên, việc thông qua tại Hạ viện Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát được coi là không có khả năng xảy ra.
Trong bối cảnh đó, nhà kinh tế hàng đầu của ông Trump, Stephen Miran, trả lời Fox Business rằng, thuế quan sẽ có lợi cho Mỹ về lâu dài, ngay cả khi chúng gây ra một số gián đoạn ban đầu.
Kết thúc de minimis
Theo thông tin của Nhà Trắng, thuế quan có đi có lại không áp dụng cho một số mặt hàng nhất định, bao gồm đồng, dược phẩm, chất bán dẫn, gỗ, vàng, năng lượng và “một số khoáng sản không có sẵn tại Mỹ”.
Thuế suất trung bình đơn giản và thuế suất theo thương mại theo từng quốc gia
Sau những phát biểu của mình, ông Trump cũng đã ký một lệnh đóng một lỗ hổng thương mại được sử dụng để vận chuyển các gói hàng giá trị thấp – những gói hàng có giá trị 800 USD trở xuống – miễn thuế từ Trung Quốc, được gọi là “de minimis”. Lệnh này bao gồm hàng hóa từ Trung Quốc đại lục và Hong Kong (Trung Quốc) và sẽ có hiệu lực vào ngày 2/5.
Thông tin từ các quan chức Mỹ cho biết, ông Trump cũng đang lên kế hoạch áp dụng các mức thuế khác nhắm vào chất bán dẫn, dược phẩm và các khoáng sản quan trọng. Hàng loạt lệnh trừng phạt của ông Trump đã làm rung chuyển thị trường tài chính và các doanh nghiệp vốn phụ thuộc vào các thỏa thuận giao dịch đã có từ giữa thế kỷ trước.
Mối lo ngại về thuế quan đã làm chậm hoạt động sản xuất trên toàn cầu, đồng thời thúc đẩy doanh số bán ô tô và các sản phẩm nhập khẩu khác khi người tiêu dùng vội vã mua hàng trước khi giá tăng.
Các nhà lãnh đạo châu Âu phản ứng một cách thất vọng, cho rằng một cuộc chiến thương mại sẽ gây tổn hại cho người tiêu dùng và không có lợi cho cả hai bên.
Thủ tướng Italy Giorgia Meloni cho biết: “Chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để hướng tới một thỏa thuận với Mỹ, với mục tiêu tránh một cuộc chiến thương mại chắc chắn sẽ làm suy yếu phương Tây theo hướng có lợi cho các thế lực toàn cầu khác”./.
Nguồn: VTV
