Cơ hội vàng để Việt Nam phát triển nền kinh tế tóc bạc

0

Bùng nổ nền kinh tế tóc bạc

Nền kinh tế tóc bạc – khái niệm này mô tả những hoạt động, sản phẩm và dịch vụ được phát triển để đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi thường có độ tuổi từ 60 trở lên. Với một đất nước đang có tốc độ già hóa dân số nhanh vào bậc nhất thế giới như Việt Nam, chắc chắn, đây là một vấn đề ngày càng đáng được quan tâm hơn.

Năm 2020, thị trường toàn cầu cho sản phẩm và dịch vụ dành cho người cao tuổi được ước tính đạt giá trị khoảng 15.000 tỷ USD. Khu vực châu Á – Thái Bình Dương dự kiến sẽ chứng kiến tăng trưởng nhanh nhất trong nền kinh tế bạc, do tốc độ già hóa dân số nhanh ở các quốc gia như Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc.

Ở châu Âu, nền kinh tế tóc bạc chiếm khoảng 25% GDP. Nền kinh tế tóc bạc còn tạo ra cơ hội đầu tư, khởi nghiệp, tạo việc làm trong nhiều lĩnh vực: chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi như chăm sóc tại bệnh viện, tại nhà, các sản phẩm, thiết bị y tế cho người cao tuổi.

Bất động sản như các cơ sở dưỡng lão, nhà ở chuyên biệt, khu nghỉ dưỡng riêng. Giáo dục và đào tạo như dạy đàn, dạy khiêu vũ cho người cao tuổi. Vui chơi giải trí như các câu lạc bộ thể thao, du lịch. Công nghệ như trợ lý ảo, robot hỗ trợ v.v… Và rất nhiều lĩnh vực khác như bảo hiểm, thực phẩm, giao thông dành cho người cao tuổi.

Thị trường phục vụ người cao tuổi

Có thể thấy, phạm vi của nền kinh tế tóc bạc bao trùm mọi khía cạnh cuộc sống của người cao tuổi. Tại châu Á, Nhật Bản và Trung Quốc đang nổi lên như những quốc gia tiên phong với những sáng kiến độc lập, độc đáo để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người cao tuổi, từ công nghệ hỗ trợ đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện. Do đó, thị thường phục vụ cho các nhu cầu của người già ngày càng đa dạng và nở rộ.

Kẻ lông mày, chọn màu son yêu thích và đánh má hồng, nhóm người cao tuổi này đang học những bí quyết làm đẹp. Cụ Yoshiko Abe sắp bước sang tuổi 89, nhưng điều đó không ngăn cản cụ đến phòng tập thể dục mỗi ngày và thử khóa học trang điểm miễn phí tại khu nhà ở của mình.

Cụ Yoshiko Abe – 89 tuổi cho biết: “Tôi không trang điểm nhiều nên không biết phải làm những gì”.

Những khóa học không chỉ giúp các cụ biết cách trang điểm mà còn thúc đẩy các kỹ năng vận động khác cho người cao tuổi.

Hiện Nhật Bản có khoảng 36 triệu người từ 65 tuổi trở lên, chiếm 1/4 dân số. Trong vòng một thập kỷ nữa, tỷ lệ này được dự báo sẽ tăng lên 1/3.

Trước đây, các doanh nghiệp thường hướng đến người trẻ tuổi, nhưng điều này đang thay đổi. Theo một nghiên cứu của Ngân hàng Mizuho, thị trường dành cho người cao tuổi ước tính sẽ tăng lên hơn 100.000 tỷ Yen ( 650 tỷ USD) trong năm nay. Và ngành kinh doanh đó không chỉ là về các phương thuốc chữa bệnh và viện dưỡng lão mà còn khai thác nhiều nhu cầu tiêu dùng của người già.

GS. Akira Shimizu – Trường Đại học Keio, Nhật Bản chia sẻ: “Ví dụ, trong thời trang, những người mà tôi gọi là “ông già sành điệu” hay “bà già dễ thương” có xu hướng muốn thử các sản phẩm cao cấp. Ngoài ra, không giống như trước đây, những người này thường có rất nhiều bạn khác giới, đây là một điểm quan trọng. Họ cảm thấy cần phải ăn mặc đẹp và trang điểm. Tôi nghĩ đây là một khía cạnh thú vị của thị trường”.

Ở vùng ngoại ô phía Tây Bắc Bắc Kinh, Trung Quốc, hơn 3.100 người cao tuổi sống trong một cộng đồng cao cấp tập trung vào người cao tuổi được mở vào năm 2015.

Cộng đồng, được đặt tên là Yan Garden, có nhiều hoạt động văn hóa, tiện nghi và dịch vụ ăn uống ngoài chăm sóc y tế. Khác với các viện dưỡng lão truyền thống, Yan Garden nhắm đến những người cao tuổi có trình độ học vấn và có thu nhập tốt.

Cư dân ở đây trong độ tuổi từ 55 đến 102 và họ sống trong các loại căn hộ khác nhau có giá từ 11.000 NDT (khoảng 1.520 USD) mỗi người một tháng. Họ chọn tới đây để không phiền hà cháu con.

Ông Ge Ming – Tổng Giám đốc Yan Garden nhận định: “Một số người cao tuổi ở đây đã bán căn hộ của họ và đến cộng đồng chăm sóc người cao tuổi của chúng tôi để tận hưởng các dịch vụ ở đây”.

Đến năm 2035, số người cao tuổi ở Trung Quốc dự báo sẽ vượt quá 400 triệu, tương đương hơn 30% dân số. Do đó, nền kinh tế tóc bạc ở nước này được dự đoán sẽ tăng từ khoảng 7.000 tỷ NDT hiện tại lên khoảng 30.000 tỷ NDT (khoảng 4,2 nghìn tỷ USD) vào năm 2035.

Kinh tế tóc bạc: Cơ hội kinh doanh mới tại Việt Nam

Việt Nam hiện có 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên và dự báo sẽ đạt gần 18 triệu người sau 5 năm. Nhiều nhà đầu tư cũng đã nhìn thấy cơ hội kinh doanh hướng tới đối tượng khách hàng là người lớn tuổi. Những khoản đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận, mà còn góp phần đảm bảo phúc lợi và chất lượng cuộc sống tốt hơn cho người cao tuổi, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững hơn cho quốc gia.

Viện dưỡng lão này chỉ mới đi vào hoạt động được gần 4 năm. Nhưng đây lại là ngôi nhà thứ hai của hơn 100 người cao tuổi. Ông Tranh sau hai trận ốm nặng, gia đình quyết định đưa ông đến đây để được chăm sóc sức khỏe một cách toàn diện nhất. Sau hơn một năm, ông đã hồi phục ngoạn mục.

Ông Đoàn Ngọc Tranh, 76 tuổi tâm sự: “Lúc vào đây là nằm một chỗ trên giường. Tất cả mọi sinh hoạt đều các cháu lo lắng. Các bác sĩ ở đây châm cứu, xoa bóp, vật lý trị liệu. Và tôi cố gắng tập. Thời gian sau, tôi đi được”.

Nhà nước mới chỉ có Trung tâm công tác xã hội chăm sóc người cao tuổi neo đơn, không nơi nương tựa. Trong khi ngày càng nhiều người cao tuổi không còn được sống cùng con cháu, không còn được chăm sóc tại gia đình. Vì vậy, mô hình kinh doanh viện dưỡng lão tư nhân đang trở thành cơ hội đầu tư, khi nhu cầu tăng, mà nguồn cung chưa thể đáp ứng.

Những người xây dựng và quản lý Viện dưỡng lão này nhận thấy rằng người cao tuổi không chỉ có nhu cầu được chăm sóc sức khỏe, họ còn cần phát triển các dịch vụ để đáp ứng nhu cầu kết nối, chia sẻ của họ.

Anh Hoàng Xuân Nguyên – Quản lý Viện Dưỡng lão FDC nêu ý kiến: “Ở nhiều nơi, dịch vụ chăm sóc còn mang tính hình thức, chỉ tập trung vào những nhu cầu cơ bản mà chưa thực sự tạo ra một môi trường sống trọn vẹn cả về sức khỏe, tinh thần và sự kết nối. Chính vì vậy, chúng tôi muốn xây dựng một hệ thống chăm sóc người cao tuổi một cách toàn diện nhất, nơi các cụ không chỉ sống mà còn tận hưởng cuộc sống”.

Bà Nguyễn Thị Kim Thanh, 81 tuổi chia sẻ: “Tôi thấy vui lắm. Ở đây có thêm bạn bè ở trong này. Hơn nữa, không gian rộng rãi, thoáng mát, đẹp, cảm thấy mình không có nhiều thời gian để buồn”.

Các doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch cũng đã bắt đầu nhận thấy cơ hội phát triển những tour du lịch dành cho người cao tuổi. Tại công ty này, khách du lịch là người cao tuổi đã tăng từ 20 đến 30% trong 10 năm trở lại đây. Con số này có thể tăng lên đến gấp đôi nếu thời gian trùng vào những sự kiện du lịch.

Anh Bùi Thanh Tú – Giám đốc Marketing Công ty du lịch BestPrice Travel đưa ra ý kiến: “Thứ nhất, chúng tôi có một sự quay trở lại lớn của những khách hàng đã lên tour của chúng tôi. Thứ hai, sự cạnh tranh của các tour cho người cao tuổi không lớn so với các tour phổ thông. Bên cạnh đó, khách cao tuổi có nhiều thời gian hơn. Họ có kinh phí và điều quan trọng nhất là sự lan tỏa từ họ khi họ đã sử dụng dịch vụ và hài lòng, các cô chú có sự chia sẻ về thông tin của công ty rất tốt đến với những khách hàng khác”.

Bà Trần Thị Nhẹ – Thanh Hóa chia sẻ: “Thường hay đi tour đảm bảo hơn về chế độ ăn nghỉ. Mọi thứ yên tâm hơn là đi một mình. Mình không phải tìm nơi ăn, nghỉ và mọi sinh hoạt cũng dễ dàng hơn”.

Không chỉ ở lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và du lịch, máy móc hiện đại cùng thuốc bổ, công nghệ, vui chơi giải trí cũng ngày càng thu hút nhiều người cao tuổi tìm hiểu và sử dụng.

Khi người cao tuổi biết quý trọng bản thân

Việc kinh doanh liên quan đến người cao tuổi không phải là kiếm tiền nhanh hay ngắn hạn. Nó đòi hỏi sự kiên trì trong thời gian dài. Những hiểu biết thấu đáo về nhu cầu đặc biệt của người cao tuổi là rất quan trọng để xây dựng các dịch vụ chu đáo, sản phẩm chất lượng cao. Người cao tuổi tại Việt Nam giờ đây cũng đã dần thay đổi quan niệm sống, họ không chỉ biết hy sinh cả đời vì con cháu, mà đã biết quan tâm, chi tiêu nhiều hơn cho chính sức khỏe, đời sống tinh thần của bản thân mình.

Từng là giảng viên, có lương hưu hàng tháng, bà Dung quyết định chi tiền để mua ghế massage và xe đạp tại nhà để rèn luyện sức khỏe. Thời gian gần đây, chồng bà bị thoái hóa, bà cũng sẵn sàng mua các thực phẩm chức năng hỗ trợ xương khớp cho ông.

Bà Nguyễn Thị Kim Dung – Long Biên, Hà Nội cho biết: “Đến tuổi như chúng tôi bây giờ, các cháu đã trưởng thành, chúng tôi sẽ quay lại để chăm sóc bản thân, làm thế nào để mình khỏe, có nghĩa là mình đang hỗ trợ cho các con, các cháu. Khi mình không chăm sóc được bản thân mình, sẽ sinh ra rất nhiều bệnh tật. Cho nên hàng ngày, chúng tôi cũng có ý thức chăm sóc bản thân, thương bản thân mình, yêu bản thân mình. Trước hết phải chăm sóc về vấn đề thể thao, thể dục hàng ngày, chăm sóc trên lĩnh vực ăn uống hợp lý, thuốc hỗ trợ, tức là kết hợp nhiều vấn đề để cho mình một sức khỏe tốt”.

Bà Dung còn là người thành lập câu lạc bộ nhảy có độ tuổi lớn nhất và có đông thành viên nhất quanh Bờ Hồ Hoàn Kiếm. Đều đặn hàng ngày, đây là nơi luyện tập sức khỏe của khoảng 50 phụ nữ đã về hưu. Sau mỗi buổi tập, họ lại chia thành các nhóm, theo sở thích của từng người.

Bà Nguyễn Thị Vân – Hoàn Kiếm, Hà Nội tâm sự: “Chúng tôi có từng nhóm một, mỗi nhóm có một cái tên. Như nhóm tôi đặt tên là nhóm CAFE. Tập xong chị em lại bàn nhau, rủ nhau hôm nay ăn gì để có đủ dinh dưỡng sau buổi tập. Sau đó, rủ nhau lên cà phê ngồi để chia sẻ, giao lưu”.

Bà Cao Thị Cúc – Hà Nội cho biết: “Địa điểm này là nhóm hội CAFE phố cổ chúng tôi rất thích. Con người đối với nhau rất thân thiện cả gia chủ lẫn chị em. Giá cả cũng hợp lý so với thu nhập của chúng tôi”.

Ngày nay, người cao tuổi ở Việt Nam biết quý trọng và yêu thương bản thân nhiều hơn. Họ cũng có nhu cầu chi tiêu cho các sản phẩm, dịch vụ phục vụ cho bản thân bởi họ có nguồn thu từ lương hưu, tiết kiệm và đầu tư; khả năng chi tiêu của họ phụ thuộc vào mức độ ổn định tài chính và kế hoạch tài chính cá nhân. Tuy nhiên, các dịch vụ tối ưu và chuyên biệt cho người cao tuổi thực sự vẫn còn hạn chế.

Một chuyện dễ thấy là điện thoại di động dành riêng cho người cao tuổi cũng đang được tính đến. Như chữ to hơn, tiếng rõ hơn hay là nhắc đến lịch lương hưu, nộp tiền điện nước, những dịch vụ dành cho người già. Hay xa hơn, robot nhắc người cao tuổi uống thuốc, trò chuyện cùng người cao tuổi hàng ngày. Rõ ràng còn rất nhiều dư địa cho phát triển thị trường. Theo một ước tính, đến năm 2030, tổng sức mua hàng năm của những người từ 60 tuổi trở lên ở châu Á dự kiến sẽ tăng 103% lên khoảng 8.600 tỷ USD. Già hóa dân số đặt ra nhiều thách thức, nhưng cũng là cơ hội vàng để Việt Nam phát triển nền kinh tế tóc bạc.

Nguồn: VTV