Ảnh minh họa.
Gia tăng vi phạm trong thương mại điện tử
Thống kê cho thấy, trung bình mỗi tháng, người Việt chi gần 1 tỷ USD (khoảng 24 nghìn tỷ đồng) để mua sắm trực tuyến. Việt Nam cũng nằm trong nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, song song với sự phát triển nhanh chóng này, tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và thất thoát thuế cũng ngày càng tinh vi, phức tạp.
Công ty Thống nhất cho biết, một tháng doanh nghiệp sản xuất hơn 30.000 sản phẩm xe đạp, tiêu thụ trong thị trường nội địa. Tuy nhiên, gần đây đã xuất hiện các sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, bắt chước kiểu dáng và bán với giá chỉ bằng 1/5 của doanh nghiệp sản xuất. “Họ sẽ làm suy yếu thương hiệu trong nước với sản phẩm có chất lượng không đủ tốt”, ông Phí Trọng Thành – Phó Tổng Giám đốc Công ty Thống nhất cho hay.
Không chỉ doanh nghiệp trên, mà hiện nay một số doanh nghiệp khác cũng đang rơi vào tình cảnh tương tự. Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết, năm 2024, số vụ vi phạm bị xử lý về hàng giả, hàng nhái, cạnh tranh không lành mạnh trên không gian mạng tăng 2,4 lần, số tiền xử phạt tăng gần 3 lần so với năm 2023.
Sẽ định danh người bán hàng online qua VneID
Từ thực tế hiện nay, việc nhanh chóng thực hiện định danh trên sàn thương mại điện tử là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo tính minh bạch trong các giao dịch, đồng thời giúp môi trường kinh doanh điện tử thêm an toàn. Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 09, yêu cầu Bộ Công Thương nghiên cứu sửa đổi hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền chỉnh sửa các quy định pháp luật về thương mại điện tử, nhằm định danh người bán trên các sàn giao dịch thông qua VNeID.
Theo ông Nguyễn Bình Minh, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam, việc áp dụng định danh qua VNeID sẽ cải thiện đáng kể khả năng xác định danh tính người tham gia giao dịch, giúp giải quyết tranh chấp dễ dàng hơn khi xảy ra sự cố, vì có thể xác định rõ người mua và người bán, đặc biệt là các cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử. Hơn nữa, khi sử dụng định danh điện tử qua VNeID, mỗi cá nhân sẽ ý thức rõ hơn về trách nhiệm của mình, góp phần giảm thiểu vi phạm và nâng cao tính minh bạch trong thương mại điện tử.
Trước một số băn khoăn về thông tin cá nhân của người mua – bán trên sàn liệu có được đảm bảo tốt hơn khi áp dụng định danh điện tử qua VneID? Ông Nguyễn Bình Minh cho hiết, hệ thống VneID được bảo mật rất cao, VNeID đảm bảo mỗi cá nhân chỉ có một định danh duy nhất, loại bỏ nguy cơ sử dụng nhiều định danh khác nhau. Đồng thời, với năng lực bảo mật và an ninh thông tin của các cơ quan quản lý tại Việt Nam, dữ liệu cá nhân được bảo vệ an toàn hơn, đặc biệt khi người dùng giao dịch trên các sàn thương mại điện tử mới chưa rõ độ tin cậy. VNeID giúp người dùng tránh phải khai báo toàn bộ thông tin cá nhân trực tiếp, tăng tính an toàn và bảo mật.
Lợi ích của việc sử dụng định danh điện tử qua VneID là rất lớn, tuy nhiên về mặt hạ tầng cũng đặt ra một số thách thức khi thực hiện. Theo ông Minh, hiện tại hầu hết người dân sử dụng smartphone (điện thoại thông minh) với mức độ định danh cấp 2, đủ để tích hợp với các nền tảng số, đặc biệt là các nền tảng lớn. Tuy nhiên, cần có thời gian để phối hợp giữa các cơ quan, như Bộ Công an với các sàn thương mại điện tử và các doanh nghiệp có nhu cầu tích hợp VNeID vào hệ thống của họ. Sự phối hợp này phải chặt chẽ để đảm bảo hệ thống vận hành trơn tru.
Theo thống kê, Việt Nam hiện có hơn 61 triệu người dùng thương mại điện tử, tức là cứ 5 người thì có 3 người đã tham gia mua bán trên thương mại điện tử. Để xác thực 61 triệu người này đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức và không có cách nào khác phải sử dụng giải pháp công nghệ. Tại các quốc gia phát triển, hệ thống định danh người bán hàng thương mại điện tử hoàn thiện đã mang lại hiệu quả quản lý rất lớn.
Cách thức, lộ trình thực hiện cần như thế nào?
Hiện nay, việc sử dụng định danh điện tử đang phổ biến trên thế giới. Trung Quốc đã triển khai mạnh mẽ hệ thống định danh điện tử, tương tự như hệ thống VNeID mà Việt Nam bắt đầu áp dụng vào năm 2024. Nhiều quốc gia khác, như ở Australia và các nước châu Âu, cũng đang sử dụng các hệ thống định danh điện tử để quản lý giao dịch thương mại điện tử, nhằm giảm thiểu rủi ro và tranh chấp. Số trường hợp vi phạm về hàng giả, hàng nhái tại Việt Nam thấp hơn Trung Quốc, tuy nhiên, việc xây dựng các giải pháp phù hợp vẫn rất cần thiết.
“Một trong những biện pháp quan trọng là phát triển hệ thống chấm điểm người bán từ các tổ chức uy tín, thay vì chỉ dựa vào đánh giá (review) như hiện tại. Hệ thống này sẽ đánh giá mức độ nghiêm túc của người bán hàng, số lượng giao dịch gặp sự cố và củng cố uy tín thương hiệu, hỗ trợ họ kinh doanh trên nhiều sàn thương mại điện tử. Trong tương lai, việc thiết lập các tiêu chí chấm điểm có thể được thực hiện thông qua các hiệp hội, tổ chức hoặc doanh nghiệp, tương tự như cách đánh giá mức độ nghiêm túc của nghệ sĩ hay thương nhân trong môi trường trực tuyến. Điều này sẽ nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý thương mại điện tử”, ông Minh nhấn mạnh.
Cũng theo ông Minh, cần xây dựng các quy định cụ thể để xác định thế nào là một doanh nhân uy tín và kinh doanh có trách nhiệm trên môi trường Internet. Đồng thời, cần thiết lập hệ thống đánh giá rõ ràng và tổ chức tập huấn để người kinh doanh hiểu và tuân thủ quy trình này.
Lộ trình thực hiện có thể bắt đầu với những người bán hàng có doanh số lớn trên các sàn thương mại điện tử. Sau đó, chương trình sẽ mở rộng dần, bao gồm những người bán có doanh số thấp hơn và cuối cùng là những người mới tham gia. Việc đánh giá, chấm điểm không chỉ giúp nâng cao uy tín và trách nhiệm của người kinh doanh, mà còn khuyến khích họ cải thiện chất lượng dịch vụ và sản phẩm để xây dựng hình ảnh lâu dài.
Dự báo năm 2025, thương mại điện tử Việt Nam sẽ cán mốc 30 tỷ USD, chiếm 10% tổng doanh thu bán lẻ và đóng góp vào mục tiêu 20% GDP của nền kinh tế. Điều này cho thấy, việc thực hiện định danh trên các sàn thương mại điện tử là hết sức cấp thiết.
Nguồn: VTV
