Thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trần Hồng Minh đã trình bày tờ trình phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Hà Nội-Lào Cai- Hải Phòng (gọi là Dự án).
Về mục tiêu đầu tư Dự án, nhằm xây dựng tuyến đường sắt mới hiện đại, đồng bộ nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải nội địa, liên vận quốc tế giữa Việt Nam và Trung Quốc. Từ đó tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững, phát huy lợi thế trên hành lang kinh tế Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng. Bảo đảm kết nối hiệu quả mạng lưới đường sắt trong nước và quốc tế, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; thúc đẩy tiên trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Liên quan đến phạm vi và quy mô đầu tư, Chính phủ đề xuất Dự án có Điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc). Điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện. Chiều dài tuyển chính khoảng 390,9 km và 03 tuyến nhánh khoảng 27,9 km. Địa điểm thực hiện dự án tại 9 tỉnh, thành phố: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng.
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trần Hồng Minh trình bày tờ trình phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Hà Nội-Lào Cai- Hải Phòng
Về quy mô đầu tư, Dự án được đề xuất xây dựng mới tuyến đường sắt điện khí hóa, đường đơn, khổ 1.435 mm, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa; đoạn tuyến chính tốc độ thiết kế 160 km/h. Đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội tốc độ thiết kế 120 km/h; các đoạn tuyến nối, tuyến nhánh tốc độ thiết kế 80 km/h.
Phương án thiết kế sơ bộ của Dự án, hướng tuyến được nghiên cứu, lựa chọn bảo đảm ngắn nhất, thẳng nhất có thể, sử dụng 3 loại kết cấu chính trên tuyến. Trong đó, kết cấu câu chiếm khoảng 29% chiều dài tuyến, hầm khoảng 7% và nền đất khoảng 64%. Bảo đảm phù hợp với các quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt; hạn chế đi qua các khu vực nhạy cảm về môi trường tự nhiên, xã hội, đất quốc phòng. Hạn chế khối lượng giải phóng mặt bằng, bảo đảm kết nối thuận lợi với các tuyến đường sắt khu vực đầu mối Hà Nội, đường sắt kết nối Trung Quốc.
Dự kiến Dự án bố trí 18 ga, bao gồm 3 ga lập tàu, 15 ga hỗn hợp. Ngoài ra, để thực hiện các tác nghiệp kỹ thuật phục vụ chạy tàu, dự kiến bố trí 13 trạm tác nghiệp kỹ thuật.
Để thực hiện Dự án, Chính phú kiến nghị triển khai theo hình thức đầu tư công. Sơ bộ tổng mức đầu tư: khoảng 203.231 tỷ đồng (8,369 tỷ USD). Trong đó, nguồn vốn gồm: Ngân sách nhà nước (trung ương, địa phương); nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài (vay Chính phủ Trung Quốc) và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Về tiến độ thực hiện, theo phương án của Chính phủ, sẽ lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành Dự án năm 2030.
Nhà nước cần hỗ trợ hơn 887 triệu USD cho hai dự án đường sắt
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Uỷ ban Kinh tế đánh giá, Dự án có quy mô và tổng mức đầu tư rất lớn, trong kỳ trung hạn 2021 – 2025, nhu cầu vốn cho Dự án khoảng 128 tỷ đồng đã được Chính phủ cân đối trong kế hoạch đầu tư công trung hạn. Giai đoạn 2026 – 2030, nhu cầu vốn khoảng 177.282 tỷ đồng và giai đoạn 2031 – 2035, nhu cầu vốn khoảng 25.821 tỷ đồng.
Theo ông Thanh, nguồn vốn cho Dự án được Chính phủ kiến nghị sử dụng nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài và các nguồn vốn hợp pháp khác, đồng thời đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt như: không thẩm định khả năng cân đối vốn theo quy định của Luật Đầu tư công; trong quá trình thực hiện Dự án, cho phép Thủ tướng Chính phủ được quyết định phát hành trái phiếu Chính phủ, huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài, sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương hằng năm (nếu có) và các nguồn vốn hợp pháp khác để bảo đảm tính phù hợp, khả thi cho Dự án.
Uỷ ban Kinh tế cho biết, các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt này đã được Quốc hội cho phép áp dụng trong thời gian qua và đã được cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến, do đó kiến nghị của Chính phủ là có cơ sở. Song Uỷ ban Kinh tế đề nghị trong quá trình triển khai, thực hiện cần tuân thủ nguyên tắc bảo đảm các cân đối vĩ mô và an toàn nợ công quốc gia.
Uỷ ban Kinh tế đề nghị trong quá trình triển khai, thực hiện cần tuân thủ nguyên tắc bảo đảm các cân đối vĩ mô và an toàn nợ công quốc gia (Ảnh minh hoạ)
Liên quan đến tính hiệu quả của Dự án, Uỷ ban Kinh tế cho biết, theo Tờ trình của Chính phủ, dự kiến trong 5 năm đầu tiên khai thác, doanh thu dự kiến chỉ bù đắp chi phí vận hành, bảo trì, phương tiện, Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 109,36 triệu USD trong 5 năm cho chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng từ nguồn vốn sự nghiệp kinh tế bố trí cho hệ thống đường sắt như bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia hiện nay.
Ngoài ra, Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam dự kiến trong 4 năm đầu khai thác cũng sẽ phải bù lỗ khoảng 778 triệu USD, như vậy, riêng 2 dự án này Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 887,36 triệu USD.
“Uỷ ban Kinh tế đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt dự kiến sẽ đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác của các dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau”, ông Vũ Hồng Thanh nói.
Về tiến độ Dự án, Uỷ ban Kinh tế cho rằng, Dự án có quy mô rất lớn, yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp và thời gian kéo dài sẽ tiềm ẩn rủi ro như đã xảy ra đối với nhiều dự án trọng điểm trong thời gian qua. Do đó, đề nghị Chính phủ nghiên cứu kỹ lưỡng và có giải pháp khắc phục để bảo đảm không xảy ra tình trạng tương tự đối với Dự án.
Nguồn: VTV
