Mua sắm online vì tiện lợi, nhưng với chị Nguyễn Quỳnh Nhi (quận 1, TP Hồ Chí Minh), trải nghiệm lại thường xuyên đi kèm bức xúc. “10 lần đặt hàng thì có đến 7-8 lần tôi nhận phải sản phẩm không đúng như quảng cáo. Nhiều mặt hàng tiêu dùng, thực phẩm, tôi muốn biết rõ nơi sản xuất nhưng thông tin lại mù mờ”, chị chia sẻ.
Tình trạng quảng cáo một đằng giao một nẻo, sản phẩm không rõ nguồn gốc, không đầy đủ thông tin đang là thực tế phổ biến trên các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT). Hàng gian, hàng giả xuất hiện tràn lan như “ma trận”, gây khó khăn cho cả người tiêu dùng lẫn cơ quan chức năng.
Ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP Hồ Chí Minh, cho biết nhiều người bán hàng trên mạng sử dụng thủ thuật để ẩn danh, tiếp cận người mua qua tin nhắn riêng và dùng từ lóng để quảng cáo. Trong 6 tháng qua, lực lượng chức năng đã kiểm tra 533 vụ, xử phạt gần 20 tỷ đồng, thu giữ hàng nghìn sản phẩm vi phạm.
Nhằm loại bỏ các đơn vị làm hàng kém chất lượng, bảo vệ doanh nghiệp chân chính và người tiêu dùng, Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh chính thức phát động chương trình “Tick xanh trách nhiệm Thương mại điện tử” – sáng kiến nhằm thúc đẩy đạo đức kinh doanh, bảo vệ người tiêu dùng và khôi phục niềm tin vào thị trường trực tuyến. Đây là bước tiếp nối của chương trình “tick xanh” trong hệ thống bán lẻ truyền thống, nay được mở rộng sang môi trường số – nơi hàng nghìn sản phẩm không rõ nguồn gốc và quảng cáo dàn dựng đang len lỏi đến người tiêu dùng.
Theo cơ quan chức năng, tốc độ phát triển mạnh mẽ của TMĐT Việt Nam trong 5 năm qua đã kéo theo nhiều hệ lụy: hàng giả, hàng nhái lấn át, người tiêu dùng thiếu thông tin, còn doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc lại phải cạnh tranh bất công. Các nhóm dễ tổn thương như người cao tuổi, trẻ em hay người ở vùng sâu vùng xa là những đối tượng chịu thiệt thòi nhiều nhất.
Chương trình “Tick xanh trách nhiệm” không quản lý bằng mệnh lệnh hành chính, mà vận hành theo cơ chế tự nguyện – tự cam kết – tự chịu trách nhiệm. Trong đó: Sàn TMĐT đóng vai trò kiến tạo hệ sinh thái, tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Nhà bán hàng cung cấp sản phẩm hợp pháp, rõ nguồn gốc, minh bạch thông tin và thực hiện nghĩa vụ thuế đầy đủ; Nhà tiếp thị liên kết (KOC, KOL) phải quảng bá trung thực, sử dụng nội dung hợp pháp và trải nghiệm sản phẩm trước khi giới thiệu.
Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Chuỗi sản xuất thương mại là một quy trình với nhiều khâu, chỉ cần một mắt xích lỏng lẻo sẽ khiến cả chuỗi gặp vấn đề, và người tiêu dùng phải chịu hậu quả. Tick xanh là giải pháp giúp các bên chủ động công bố minh bạch thông tin để người tiêu dùng nhận biết và lựa chọn”.
Người tiêu dùng tìm mua sản phẩm của đơn vị có gắn tick xanh trong siêu thị. Ảnh: LC Foods
Đại diện một trong những đơn vị tham gia chương trình – ông Nguyễn Thanh Tú, Siêu thị Genshai – cho rằng hiệu quả dễ thấy nhất là “người tiêu dùng dễ dàng nhận biết được đâu là sản phẩm đáng tin cậy, họ chủ động tìm đến những khu vực có hàng hóa gắn tick xanh”.
Để tham gia, các đơn vị phải ký bộ quy tắc ứng xử và được Sở Công Thương công nhận mới được gắn biểu trưng “Tick xanh” trên gian hàng hoặc tài khoản mạng xã hội. Đây không chỉ là biểu tượng minh bạch, mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh: ưu tiên hiển thị, truyền thông, đào tạo, xúc tiến thương mại và tạo độ tin cậy với người mua.
Điểm nổi bật của chương trình là cơ chế giám sát cộng đồng. Người tiêu dùng, truyền thông, các tổ chức có thể cùng phản ánh, phát hiện vi phạm. Tùy mức độ, tick xanh có thể bị cảnh báo, thu hồi hoặc công khai vi phạm.
Theo ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam, các nhóm sản xuất hàng giả luôn tìm cách đưa hàng vào các web, sàn thương mại điện tử có chức năng thanh toán, nơi mọi giao dịch sẽ được ghi lại. Nhưng không phải giao dịch online nào cũng được thực hiện qua sàn thanh toán nên quyền lợi của người tiêu dùng không được đảm bảo. Trong môi trường số hóa, tick xanh trách nhiệm không chỉ là biểu trưng minh bạch, mà còn là lời tuyên ngôn về đạo đức kinh doanh, hướng tới một hệ sinh thái TMĐT công bằng, bền vững.
Nguồn: VTV
