Bài học Hàn Quốc – Đòn bẩy Chính sách và Sức mạnh Hệ sinh thái
Hàn Quốc là một hình mẫu điển hình về việc sử dụng đổi mới sáng tạo (ĐMST) làm đòn bẩy để nâng tầm thương hiệu quốc gia. Từ một quốc gia chủ yếu gia công, Hàn Quốc đã chuyển mình mạnh mẽ sang nền kinh tế dựa trên sáng tạo (“Made in Korea” -> “Created in Korea”), trở thành cường quốc công nghệ và công nghiệp với nhiều thương hiệu dẫn đầu toàn cầu.
Ông Bok Dug Gyou, Phó Giám đốc KOTRA (Cơ quan Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Hàn Quốc) Hà Nội, lý giải thành công này đến từ tầm nhìn chiến lược và một hệ thống hỗ trợ ĐMST được nhà nước kiến tạo bài bản, đa dạng. Hệ thống này bao gồm:
Hỗ trợ tài chính: Các cơ chế như chương trình “Phiếu xuất khẩu” (Export Voucher) giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng chi phí khi vươn ra quốc tế.
Tiếp thị toàn cầu: Mạng lưới KOTRA rộng khắp (131 văn phòng tại 85 quốc gia) đóng vai trò cầu nối quan trọng, hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu thị trường, tìm kiếm đối tác, tham gia xúc tiến thương mại.
Phát triển thiết kế: Viện Xúc tiến Thiết kế Hàn Quốc (KIDP) cung cấp các dịch vụ tư vấn, đào tạo, hỗ trợ R&D về thiết kế.
R&D và công nghệ: Hệ thống 19 Khu công nghệ (Korea Technopark) trên toàn quốc là vườn ươm cho các dự án nghiên cứu và phát triển công nghệ.
Phát triển nguồn nhân lực: Chính phủ đầu tư mạnh mẽ vào các trường đại học kỹ thuật, bách khoa, đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành công nghiệp.
Một điểm đáng chú ý trong cách tiếp cận của Hàn Quốc, theo ông Bok, là việc tập trung hỗ trợ gián tiếp, tạo điều kiện để doanh nghiệp tự nhận thức nhu cầu đổi mới thông qua việc cọ xát, cạnh tranh trên thị trường quốc tế. “Để giúp doanh nghiệp nhận ra nhu cầu đổi mới của chính mình, cách hiệu quả nhất là tạo thêm cơ hội để họ tiếp xúc và được truyền cảm hứng từ các thương hiệu cạnh tranh trên thị trường toàn cầu,” ông Bok nói. Ông cho rằng việc tham gia các triển lãm, hội chợ quốc tế là cách hiệu quả để doanh nghiệp Việt Nam học hỏi và có động lực cải tiến.
Từ kinh nghiệm của Hàn Quốc, ông Bok Dug Gyou gợi ý hai chính sách mà Việt Nam có thể ưu tiên học hỏi và triển khai để tạo tác động nhanh chóng:
1. Hỗ trợ tích cực quá trình “quốc tế hóa” của doanh nghiệp: Cần mở rộng đáng kể cơ hội và hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các triển lãm quốc tế uy tín, đặc biệt dưới hình thức gian hàng quốc gia hoặc gian hàng ngành hàng để nâng cao hình ảnh và hiệu quả tiếp cận.
2. Thúc đẩy mạnh mẽ liên kết Doanh nghiệp – Chính phủ – Viện/Trường (Business-Government-Academy): Cần có cơ chế khuyến khích chuyên gia trong ngành tham gia giảng dạy, hợp tác nghiên cứu tại các trường đại học; đồng thời Chính phủ cần chủ động xây dựng các “Trung tâm hợp tác trường – viện – doanh nghiệp”, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghiệp trọng điểm (có thể tham khảo mô hình LINC – Leaders in Industry-university Cooperation của Hàn Quốc).
‘Kim chỉ nam’ cho Việt Nam: Vận dụng kinh nghiệm quốc tế
Con đường vươn tầm của thương hiệu Việt rõ ràng cần sự nỗ lực tự thân rất lớn từ chính các doanh nghiệp trong việc đầu tư vào Nghiên cứu & Phát triển (R&D), xây dựng văn hóa ĐMST. Tuy nhiên, kinh nghiệm thành công của Hàn Quốc cho thấy vai trò không thể thiếu của Nhà nước trong việc kiến tạo một môi trường và hệ sinh thái hỗ trợ thuận lợi.
Việc xây dựng các cơ chế hỗ trợ thực chất, hiệu quả, đặc biệt là các chính sách khuyến khích doanh nghiệp hội nhập quốc tế và thúc đẩy liên kết “ba nhà” (Nhà nước – Viện/Trường – Doanh nghiệp) một cách thực chất dựa trên bài học từ Hàn Quốc, sẽ là đòn bẩy quan trọng.
Như chia sẻ của ông Hoàng Minh Chiến, Phó Cục trưởng Cục XTTM tại Diễn đàn: “Cơ hội từ ĐMST là rất lớn, nhưng thách thức cũng không nhỏ. Doanh nghiệp cần chủ động, và Nhà nước cần tạo môi trường, chính sách thuận lợi để cùng nhau vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội.”
Những nội dung trên được các diễn giả chia sẻ và thảo luận tại Diễn đàn Quốc tế Thương hiệu Quốc gia Việt Nam 2025, diễn ra sáng 16/04/2025 tại Hà Nội. Diễn đàn do Bộ Công Thương (Cục Xúc tiến thương mại) tổ chức trong khuôn khổ Tuần lễ THQG Việt Nam, với chủ đề “Thương hiệu quốc gia Việt Nam: Bứt phá từ đổi mới, sáng tạo”.
Kinh nghiệm từ Hàn Quốc là một hình mẫu đầy cảm hứng về cách một quốc gia có thể thúc đẩy ĐMST thành công thông qua chính sách và hệ sinh thái hỗ trợ bài bản. Bằng cách học hỏi và vận dụng sáng tạo những kinh nghiệm này, kết hợp với nỗ lực tự thân của doanh nghiệp, các chuyên gia tin rằng thương hiệu Việt hoàn toàn có thể tạo nên những kỳ tích mới trên bản đồ ĐMST toàn cầu.
Nguồn: VTV
