“Net Zero = Cắt giảm + Chuyển đổi + Hấp thụ”, để giữ được trạng thái Net Zero, cả ba yếu tố này phải vận hành đồng bộ và liên tục. Nếu một lĩnh vực dừng lại trong chuyển dịch xanh, trạng thái cân bằng ngay lập tức sẽ bị phá vỡ. Trong công thức trên, Net Zero là một hệ quỹ đạo. Tâm của quỹ đạo này chính là Net Zero – nó tạo ra một “lực hấp dẫn”, một sợi dây vô hình” giữ cho các ngành nghề vận hành theo hướng bền vững. Và mỗi lĩnh vực, giống như những hành tinh trong hệ Mặt Trời, phải duy trì quỹ đạo của mình để bảo vệ trạng thái cân bằng của hệ quỹ đạo.
Thế giới thải ra khoảng 50 tỷ tấn khí nhà kính mỗi năm. Theo biểu đồ phân tích về lượng khí thải toàn cầu theo ngành, được công bố bởi Climate Watch và Viện Tài nguyên Thế giới gần 3/4 lượng khí thải đến từ việc sử dụng năng lượng. Trong đó có năng lượng sử dụng cho công nghiệp, xây dựng và giao thông. Gần một phần năm từ nông nghiệp và sử dụng đất. Và 8% còn lại từ công nghiệp và chất thải.
Còn tại Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê tại Quyết định số 13/2024. Trong đó có 6 lĩnh vực phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính, đó là: năng lượng; giao thông vận tải; xây dựng; công nghiệp; nông nghiệp, lâm nghiệp và sử dụng đất; chất thải.
Năng lượng là lĩnh vực nằm cách xa tâm Net Zero nhất khi mà theo báo cáo của Bộ Tài nguyên & Môi trường thì năng lượng là ngành phát thải lớn nhất tại Việt Nam, chiếm hơn 60% lượng khí nhà kính của Việt Nam (khoảng hơn 170 triệu tấn CO2 tương đương). Nông nghiệp 90 triệu tấn CO2, sản xuất công hơn 38 triệu tấn CO2…
Theo Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050, tổng lượng phát thải khí nhà kính quốc gia sẽ đạt mức phát thải ròng bằng 0. Lượng phát thải sẽ đạt đỉnh vào năm 2035, sau đó giảm nhanh. Đến năm 2050, năng lượng vẫn là lĩnh vực phát thải nhiều nhất. Tuy nhiên, để đạt mức phát thải ròng bằng 0, năng lượng cũng là ngành cần dịch chuyển nhanh nhất trên quỹ đạo giảm phát thải.
Cụ thể, năng lượng sẽ giảm 91,6%, lượng phát thải không vượt quá 101 triệu tấn CO2 tương đương. Nông nghiệp giảm 63,1%, lượng phát thải không vượt quá 56,4 triệu tấn CO2. Lĩnh vực công nghiệp giảm 84,8%, lượng phát thải không vượt quá 20 triệu tấn CO2.
Tạp chí Kinh tế đặc biệt: Net Zero – Quỹ đạo mới
Nguồn: VTV
