Nghị quyết 68: “Cởi trói”, tạo đà cho kinh tế tư nhân bứt phá

Nghị quyết 68-NQ/TW, do Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành ngày 4/5/2025, mở ra chương mới cho kinh tế tư nhân Việt Nam, khẳng định khu vực này là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Với hàng loạt chính sách đột phá, từ xóa thuế khoán đến giảm 30% chi phí hành chính, nghị quyết không chỉ “cởi trói” mà còn tạo đà cho doanh nghiệp tư nhân bứt phá, góp phần giúp Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.

Chính thức “cởi trói” cho kinh tế tư nhân

Sau gần 40 năm đổi mới, kinh tế tư nhân đã chuyển mình mạnh mẽ, từ vai trò mờ nhạt trở thành một trong những trụ cột của nền kinh tế, đóng góp 51% GDP, tạo 82% việc làm với 40 triệu lao động và chiếm 60% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Tuy nhiên, khu vực này vẫn bị kìm hãm bởi nhiều rào cản: thủ tục hành chính rườm rà, thiếu khung pháp lý cho công nghệ mới và tư duy xem nhẹ kinh tế tư nhân so với khu vực nhà nước.

Nghị quyết 68-NQ/TW được xem là bước ngoặt lịch sử, chính thức “cởi trói” để kinh tế tư nhân trở thành động lực phát triển quan trọng của đất nước.

Theo Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, đây không chỉ là một văn bản chính sách, mà là một tuyên ngôn mạnh mẽ về vai trò của khu vực tư nhân. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh kinh tế tư nhân là lực lượng tiên phong trong đổi mới sáng tạo, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và tái cơ cấu nền kinh tế – một sự thay đổi tư duy mang tính cách mạng..

Thời điểm ban hành nghị quyết được đánh giá là rất phù hợp khi Việt Nam đang đối mặt với áp lực cạnh tranh toàn cầu và yêu cầu cấp bách để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Kinh tế tư nhân, với sự linh hoạt và sáng tạo, được kỳ vọng sẽ là chìa khóa đưa Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Chính sách cụ thể, giải quyết điểm nghẽn

Nghị quyết đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm gỡ nút thắt cho kinh tế tư nhân. Trong đó, hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh sẽ bị xóa bỏ chậm nhất vào năm 2026, giảm gánh nặng thuế và khuyến khích chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp chính thức. Đồng thời, cam kết giảm ít nhất 30% thời gian và chi phí thủ tục hành chính – đặc biệt trong lĩnh vực hải quan và chi phí không chính thức – được nhấn mạnh với nguyên tắc “doanh nghiệp được làm những gì pháp luật không cấm”.

Nghị quyết cũng đề xuất xây dựng khung pháp lý chuyên biệt cho các lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo, công nghệ tài chính, thương mại điện tử và đặc khu kinh tế, đồng thời cho phép thử nghiệm có kiểm soát để khuyến khích đổi mới sáng tạo mà không lo rủi ro pháp lý.

Theo ông Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh, việc coi kinh tế tư nhân là trung tâm phản ánh sự thay đổi chiến lược trong tư duy phát triển kinh tế, phù hợp với xu thế toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Ông đề xuất TP Hồ Chí Minh đi đầu trong việc xây dựng các chương trình, sáng kiến nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của Thành phố.

Cần hành động quyết liệt, ưu tiên chiến lược

Dù mở ra nhiều kỳ vọng, việc hiện thực hóa Nghị quyết 68 đòi hỏi hành động quyết liệt và những ưu tiên rõ ràng. Thực tiễn cải cách cho thấy, chính sách dù tốt đến đâu cũng chỉ dừng lại trên giấy nếu thiếu cơ chế thực thi hiệu quả.

Cải cách thủ tục hành chính là ưu tiên hàng đầu. Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân, Trợ lý Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, cho rằng việc thể chế hóa Nghị quyết 68 cần được triển khai sớm để hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh.

Nhiều chuyên gia đề xuất thành lập Cổng một cửa đầu tư quốc gia, cho phép doanh nghiệp tra cứu, nộp hồ sơ và nhận kết quả trực tuyến, giảm thiểu tình trạng “hành là chính”. Thí điểm cảng miễn thuế tại các đặc khu như Phú Quốc, Vân Đồn cũng là giải pháp thu hút đầu tư, thúc đẩy xuất khẩu. Ngoài ra, cần giảm ít nhất 30% các điều kiện kinh doanh không cần thiết và đảm bảo thực thi chính sách một cách minh bạch, công bằng.

Tại cuộc họp kinh tế – xã hội TP Hồ Chí Minh tháng 4 và nhiệm vụ tháng 5/2025, Giám đốc Sở Tài chính Lê Thị Huỳnh Mai cho biết, kinh tế tư nhân tiếp tục đóng vai trò quan trọng thúc đẩy tăng trưởng. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 4 tháng đầu năm ước đạt 444.885 tỷ đồng, tăng 20% so với cùng kỳ – chủ yếu nhờ khu vực tư nhân và hộ kinh doanh cá thể.

Tổng vốn đăng ký doanh nghiệp thành lập mới và bổ sung vốn đạt 229.394 tỷ đồng, tăng 1,7% so với cùng kỳ. Dù số lượng doanh nghiệp giảm, vốn bổ sung tăng tới 73,8%, cho thấy xu hướng tái cấu trúc và đầu tư chiều sâu trong khu vực này.

Thành phố đang triển khai nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học – công nghệ và chuyển đổi số. Trong đó có Đề án thí điểm thúc đẩy phát triển Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP Hồ Chí Minh và Sàn giao dịch công nghệ.

Gỡ nút thắt vốn và nâng cao hiệu quả chính sách

Tiếp cận vốn vẫn là thách thức lớn với doanh nghiệp tư nhân, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chỉ khoảng 10% doanh nghiệp hiện nay tiếp cận được vốn tín dụng dài hạn. Nghị quyết đề xuất thành lập quỹ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa với lãi suất ưu đãi 3–5%/năm. Đồng thời khuyến khích ngân hàng phát triển sản phẩm vay không cần tài sản thế chấp, chấp nhận tài sản vô hình như bản quyền phần mềm hoặc hợp đồng tương lai.

Phát triển thị trường vốn – gồm chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp và các nền tảng gọi vốn cộng đồng – cũng là hướng đi cần thiết nhằm đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho khu vực tư nhân.

Để nâng cao hiệu quả thực thi, các chuyên gia thống nhất Nhà nước cần thành lập Ban Chỉ đạo Quốc gia về phát triển kinh tế tư nhân, công khai tiến độ thực hiện nghị quyết hàng quý. Đồng thời tăng cường đối thoại công – tư, tổ chức các diễn đàn để doanh nghiệp góp ý chính sách; xây dựng ứng dụng di động “Doanh nghiệp 4.0” để tra cứu thông tin, nộp thủ tục trực tuyến và phản ánh vướng mắc hành chính.

Cơ hội lớn để doanh nghiệp tư nhân bứt phá

Nghị quyết 68 mang lại “hơi thở mới” cho khu vực kinh tế tư nhân – từ những startup nhỏ đến các tập đoàn lớn – mở ra cơ hội tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Thành công của nghị quyết phụ thuộc vào sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội, cùng với những hành động mạnh mẽ, đồng bộ.

Đây là thời điểm để kinh tế tư nhân viết tiếp câu chuyện thịnh vượng, đưa Việt Nam vươn lên thành quốc gia phát triển vào năm 2045.