Khu vực kinh tế tư nhân, một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, hiện đang đóng góp khoảng 51% GDP và hơn 30% thu ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, mức độ phát triển của khu vực này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng vốn có.
Quốc hội dự kiến sẽ tiếp tục thông qua một nghị quyết riêng với các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn và tạo điều kiện thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân
Sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68 vào đầu tháng 5, Quốc hội tiếp tục thông qua một nghị quyết riêng nhằm cụ thể hóa các cơ chế, chính sách đặc thù, từ đó tháo gỡ những điểm nghẽn, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ và thực chất hơn.
Một số điểm nhấn quan trọng trong dự thảo nghị quyết mới bao gồm: cải thiện môi trường kinh doanh; hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất; mở rộng tiếp cận tài chính, tín dụng; thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; cũng như khuyến khích hình thành các doanh nghiệp tư nhân quy mô lớn, có vai trò tiên phong trong nền kinh tế.
Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cho biết: “Nghị quyết Quốc hội sẽ thể chế hóa rõ quan điểm của Nghị quyết 68 là không hình sự hóa các quan hệ kinh tế. Trong trường hợp sai phạm có thể xử lý hình sự hoặc không, sẽ ưu tiên không xử lý hình sự, thay vào đó là xử lý kinh tế, khắc phục hậu quả”.
Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết một số nội dung liên quan đến Nghị quyết 68
Theo ông Cường, điều này giúp phân định rạch ròi giữa trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm pháp nhân, không đánh đồng sai phạm của một cá nhân với cả doanh nghiệp. Đồng thời, cũng phân biệt rõ tài sản hình thành hợp pháp và tài sản có nguồn gốc từ sai phạm.
“Cơ chế này sẽ tạo động lực để doanh nhân yên tâm đầu tư, kinh doanh, không sợ rủi ro dẫn đến hệ lụy hình sự khiến họ chùn bước”, ông Cường nhấn mạnh.
Một điểm đáng chú ý khác của dự thảo là chủ trương chuyển hoạt động thanh, kiểm tra từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Theo GS.TS. Hoàng Văn Cường, việc thanh kiểm tra quá nhiều trước đây khiến doanh nghiệp vừa đình trệ sản xuất, vừa mang tâm lý bị soi xét. Trong khi đó, với tiến trình chuyển đổi số, các cơ quan quản lý hoàn toàn có thể kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh từ xa, theo thời gian thực.
“Ví dụ, một doanh nghiệp sản xuất, nguyên liệu lấy từ đâu, quy trình vận hành thế nào… đều có thể theo dõi được. Khi đó, hậu kiểm sẽ hiệu quả hơn tiền kiểm và tránh gián đoạn sản xuất kinh doanh. Cơ quan kiểm tra cũng tiết kiệm được thời gian, nguồn lực”, ông Cường nói.
GS.TS. Hoàng Văn Cường cho rằng hai từ khóa “cởi trói” và “dẫn dắt” chính là hai đột phá thể chế trong dự thảo nghị quyết lần này. Cởi trói nghĩa là tháo bỏ các rào cản, thủ tục không cần thiết, để doanh nghiệp được quyền làm những gì pháp luật không cấm. Dẫn dắt nghĩa là Nhà nước không đứng ngoài thị trường, mà chủ động tạo lập thị trường, hỗ trợ, định hướng doanh nghiệp phát triển.
Trong suốt vòng đời của một doanh nghiệp, từ khi thành lập, đi vào sản xuất cho đến khâu tiêu thụ sản phẩm, thời gian qua đã xuất hiện không ít vướng mắc phát sinh từ các quy định và thủ tục hành chính còn rườm rà, chồng chéo
“Nhà nước kiến tạo không chỉ đơn thuần là không can thiệp, mà còn phải đưa ra tín hiệu, định hướng phát triển. Từ hỗ trợ cơ sở hạ tầng, điều kiện vật chất, đến cả việc đặt hàng doanh nghiệp trong những lĩnh vực chiến lược”, ông Cường phân tích.
Một trong những rào cản lớn nhất đối với khu vực kinh tế tư nhân hiện nay là chi phí tuân thủ và thủ tục hành chính. GS.TS. Hoàng Văn Cường cho biết: “Doanh nghiệp mất nhiều thời gian và tiền bạc để thực hiện thủ tục, chưa kể đến việc bị mất cả cơ hội kinh doanh do chờ đợi quá lâu”.
Để tháo gỡ, dự thảo nghị quyết đặt mục tiêu cụ thể: trong năm 2025, phải rà soát và cắt giảm tối thiểu 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết. Đồng thời, thời gian xử lý thủ tục cũng phải giảm ít nhất 30%.
“Đây là những chỉ tiêu rất cụ thể thể hiện quyết tâm cải cách hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp”, ông Cường khẳng định.
Theo Văn phòng Chính phủ, thời gian qua, việc cắt giảm thủ tục hành chính và rà soát các quy định kinh doanh tại một số bộ, ngành, địa phương vẫn chưa đáp ứng yêu cầu đề ra. Tiến độ thực hiện còn chậm, thiếu đồng bộ, dẫn đến nhiều vướng mắc kéo dài, gây khó khăn cho khu vực kinh tế tư nhân và làm giảm hiệu quả cải cách môi trường đầu tư, kinh doanh.
Một điểm then chốt được Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ trong phiên thảo luận là cần thay đổi tư duy quản lý về kinh tế tư nhân. Theo GS.TS. Hoàng Văn Cường, điều này thể hiện trên ba cấp độ:
“Thứ nhất là chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy hỗ trợ, định hướng đúng tinh thần của Nhà nước kiến tạo. Thứ hai là thay giám sát, xử phạt bằng đồng hành, chấn chỉnh kịp thời. Và thứ ba là phát triển tự do nhưng không tùy tiện, cần có liên kết, dẫn dắt để hình thành chuỗi giá trị bền vững trong khối doanh nghiệp tư nhân”.
Dự thảo nghị quyết đặt mục tiêu cụ thể: trong năm 2025, phải rà soát và cắt giảm tối thiểu 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết và thời gian xử lý thủ tục cũng phải giảm ít nhất 30%
Tuy nhiên, cũng theo ông Cường, bên cạnh nỗ lực cải cách từ phía Nhà nước, thành công còn phụ thuộc vào chính các doanh nghiệp. “Doanh nghiệp cần nhìn lại năng lực, tiềm lực của mình để tận dụng cơ hội. Họ phải dám đổi mới sáng tạo, đầu tư công nghệ, chấp nhận rủi ro để tạo đột phá”, ông Cường nhấn mạnh.
Ông cũng cho rằng, doanh nghiệp cần tạo liên kết, hình thành các chuỗi giá trị, trong đó các doanh nghiệp đầu đàn sẽ là “chim đầu đàn” dẫn dắt nhóm doanh nghiệp nhỏ cùng phát triển, tạo nên một hệ sinh thái mạnh mẽ.
So với chính mình cách đây một đến hai thập kỷ, khu vực doanh nghiệp tư nhân đã có những bước tiến vượt bậc, hiện đóng góp khoảng 51% GDP, tạo ra hơn 40 triệu việc làm và chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế.
Dự kiến tới đây, nghị quyết của Quốc hội nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 68 của Trung ương mở ra cú hích mới cho kinh tế tư nhân tăng tốc mạnh mẽ. Khi các điểm nghẽn dần được tháo gỡ, nguồn lực được khai thông, và cùng với sự phát huy sức mạnh của các thành phần kinh tế khác, khu vực kinh tế tư nhân được kỳ vọng sẽ đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tới.
Nguồn: VTV
