Nhiều gia đình có mức sống chưa cao nhưng vẫn phải đóng thuế
Trong văn bản góp ý, nhiều Bộ, ngành, địa phương đều cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh hiện nay đang áp dụng cho người nộp thuế 11 triệu đồng/tháng và 4,4 triệu đồng/tháng với người phụ thuộc là không còn phù hợp với điều kiện kinh tế và mức sống của người dân hiện nay.
Theo các Bộ, ngành, địa phương, mức giảm trừ gia cảnh này đã được áp dụng từ năm 2020 cho đến nay, trong khi giá cả hàng hóa đã tăng, kéo theo chi phí sinh hoạt tăng thì mức thuế này đã ít nhiều bị lạc hậu, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của mỗi người dân. Không ít gia đình, nhất là các gia đình trẻ, mức sống chưa cao nhưng đã phải đóng thuế.
Vợ chồng chị Ngừng có hai con nhỏ. Thu nhập của cả hai vợ chồng cũng hơn 30 triệu đồng/tháng, nhưng hầu như cũng chẳng để dư được ra đồng nào. Mức giảm trừ gia cảnh cho 2 con là 8,8 triệu đồng/tháng nhưng tiền học hành, ăn uống, sách vở dụng cụ học tập, quần áo, giải trí cuối tuần cho các con tháng nào cũng phải hơn chục triệu đồng. Đó là chưa kể những lúc con ốm đau thì khoản chi này còn nhiều hơn.
“Nếu mà chỉ làm công ăn lương thôi mà tiết kiệm một vài triệu mỗi tháng đã là khó rồi. Vì còn tính yếu tố bất thường như ma chay, cưới hỏi, các con ốm đau, phần chi phí đấy mà mình không có quỹ dự phòng thì sẽ bị lạm thu. Nói chung với mức thu nhập của hai vợ chồng tôi khoảng hơn 30 triệu mà để cho con có chất lượng cuộc sống thì gần như không có tích lũy” – chị Phạm Thị Ngừng (quận Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ.
Còn anh Hưng có mức thu nhập cao hơn. Hiện nay, anh đang đóng thuế ở mức 25% phần thu nhập chịu thuế. Dù thu nhập khá nhưng anh vẫn đang ở chung cùng bố mẹ trong căn tập thể cũ 40 m2. Bố mẹ anh tuổi đã cao, nay ốm, mai đau với những căn bệnh mạn tính. Riêng tiền thuốc thang mỗi tháng cũng cả chục triệu đồng. Vì thế, anh rất mong muốn sớm được nâng mức giảm trừ gia cảnh để cuộc sống dễ thở hơn và có thêm tiền tích lũy cho cuộc sống.
“Tôi đang ở với gia đình tại khu tập thể khoảng 40 m2. Tôi cũng mong muốn có nhà riêng. Sắp tới mua thì phải trả lãi ngân hàng mỗi tháng có thể là trên 10 triệu đồng/tháng mà mình không được khấu trừ thuế. Nhu cầu nhà ở là nhu cầu chính đáng, nếu như vậy có thể tính là chi phí hợp lý để cân nhắc vào việc được khấu trừ” – anh Nguyễn Quang Hưng (quận Đống Đa, Hà Nội) cho biết.
Cả chị Ngừng và anh Hưng đều đang mong muốn sớm có được căn nhà mới thay vì căn nhà tập thể cũ chật chội.
Mỗi năm chỉ số CPI lại tăng thêm vài % nhưng với nhiều người, thu nhập lại còn giảm do dịch bệnh, thiên tai. Vì vậy, ai cũng mong mức giảm trừ gia cảnh sớm được điều chỉnh để họ không còn phải “thắt lưng, buộc bụng” như hiện nay.
Cần điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp
Theo quy định hiện nay, mức giảm trừ gia cảnh chỉ được thay đổi khi nào chỉ số CPI biến động tăng hoặc giảm 20%. Theo Bộ Tài chính, từ năm 2020 đến năm 2024, chỉ số CPI mới tăng tổng cộng có 15,1%. Như vậy, nếu chiếu theo quy định thì chưa đủ điều kiện để điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc giảm trừ gia cảnh nếu vẫn cứ tính theo CPI như hiện nay thì sẽ vẫn tiếp tục trở nên lạc hậu. Vì để chỉ số CPI tăng đủ 20% có khi phải mất nhiều năm. Trong khi đó, giá cả hàng hóa vẫn tăng hàng năm, mức giảm trừ gia cảnh lại không thay đổi, khiến cho số thuế phải nộp không giảm, gây thiệt thòi cho hàng triệu người làm công ăn lương hiện nay. Vì thế, nhiều ý kiến cho rằng, có thể đề xuất giao Chính phủ công bố và điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh hàng năm hoặc 2 năm 1 lần thay vì căn cứ vào mức biến động CPI 20% như hiện này. Điều này sẽ đảm bảo chính sách thuế linh hoạt, thay đổi phù hợp với biến động của đời sống xã hội.
Bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam – cho rằng: “Phân cấp, phân quyền ngày càng mạnh thì chúng ta cũng nên chủ động. Riêng về mức giảm trừ gia cảnh theo luật hiện hành, 20% theo chỉ số CPI tăng lên thì Chính phủ phải trình Ủy ban Quốc hội để điều chỉnh mức bằng tiền của giảm trừ gia cảnh. Nếu như chính sách tiền lương đã có thì chúng ta ghi trong Luật điều kiện là không cần xin Ủy ban thường vụ Quốc hội mà căn cứ vào tiền lương, biến động CPI thì Chính phủ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp”.
Đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh lên cao nhất là bao nhiêu?
Một điều mà hàng triệu người làm công ăn lương quan tâm là nếu nâng mức giảm trừ gia cảnh thì nâng bao nhiêu. Trong văn bản góp ý với Bộ Tài chính, các Bộ, ngành, địa phương lần lượt đề xuất các mức khác nhau. Phổ biến là ở mức nâng thêm từ 30 – 50% so với mức hiện nay.
Góp ý về đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), tỉnh Hà Tĩnh đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh với người nộp thuế có thu nhập từ tiền công, tiền lương lên 18 triệu đồng/tháng, với người phụ thuộc ở mức 8 triệu đồng/tháng. Theo tỉnh Hà Tĩnh, tỷ lệ tăng lương cơ sở từ năm 2013 đến năm 2025 là 2,03 lần, trong khi đó, mức giảm trừ gia cảnh mới chỉ tăng có 22%. Do đó, cần phải nâng để phù hợp với tỷ lệ tăng mức lương cơ sở.
Bộ Quốc phòng đề nghị tăng lên 17,3 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,9 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc. Bộ Quốc phòng lý giải rằng, vào năm 2020 – thời điểm ban hành mức giảm trừ hiện tại, mức lương cơ sở là 1,49 triệu đồng/tháng. Sau 5 năm, giảm trừ gia cảnh giữ nguyên trong khi lương cơ sở là 2,34 triệu đồng/tháng, tăng hơn 57%.
Còn tỉnh Sơn La đề xuất tăng lên 16 triệu đồng/tháng với người nộp thuế, 5 triệu đồng/tháng với người phụ thuộc.
Trong buổi Hội thảo về Thuế thu nhập cá nhân được tổ chức gần đây, các chuyên gia kiến nghị, mức nâng giảm trừ gia cảnh cần căn cứ theo nhiều chỉ tiêu kinh tế, thậm chí vùng miền để đánh giá toàn diện hơn. Một số ý kiến đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định. Bởi lương tối thiểu vùng giúp phản ánh sự khác biệt về mức sống và chi phí sinh hoạt giữa các khu vực, góp phần nâng cao đời sống người lao động.
Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh như thế nào thì các nhà làm chính sách sẽ còn phải tính toán kỹ lưỡng. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn là người nộp thuế đang rất mong chờ sớm được điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, thay vì phải chờ cho CPI biến động 20% . Điều này góp phần bảo đảm đời sống của người làm công ăn lương, đồng thời phục vụ mục tiêu kích cầu tiêu dùng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Nguồn: VTV
